Rinneadh ceiliúradh ar oidhreacht Cholmcille ag ócáid speisialta i Seomra an Cheoil in Ardteampall Chríost ar an Satharn an 8 Meitheamh, oíche chinn Fhéile Cholmcille. In 2020-21 beidh sé 1500 bliain ó rugadh Naomh Colmcille, agus thug an oíche blaiseadh i nGaeilge agus i mBéarla ar an oidhreacht sin go hidirnáisiúnta agus i mBaile Átha Cliath féin.

Clár comhpháirtíochta is ea Colmcille idir Foras na Gaeilge agus Bòrd na Gàidhlig, a chuireann chun cinn úsáid Ghaeilge na hÉireann agus Ghaeilge na hAlban in Éirinn agus in Albain agus idir an dá thír. D’eagraigh Foras na Gaeilge an ócáid i gcomhar le hÚdarás na Gaeltachta, Comhairle Contae Dhún na nGall, Comhairle Chathair Dhoire agus Cheantar an tSratha Bháin, agus Oideas Gael, agus mar chuid den chlár comhpháirtíochta Colmcille idir Foras na Gaeilge agus Bòrd na Gaeilge in Albain.

Dúirt príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Anocht, an 8 Meitheamh, oíche Fhéile Cholmcille. Fuair sé bás in Oileán Í na hAlban ar an 9 Meitheamh. Riamh ó shin tá daoine ag tabhairt Cholmcille chun cuimhne. Ag meán oíche anocht beidh daoine ag siúl agus ag urnaí ar thuras Cholmcille i nGleann Cholm Cille agus i nGartán. Beidh ceiliúradh i mórán áiteanna i nDún na nGall agus i nDoire Cholmcille. Níl aon phearsa sa stair is fearr a léiríonn na ceangail idir pobal Ghaeilge na hÉireann in Éirinn agus pobal Ghaeilge na hAlban in Albain, ná a léiríonn ár n-oidhreacht choiteann.

Tá an ócáid seo anocht á heagrú ag Foras na Gaeilge, i gcomhar le Bòrd na Gàidhlig in Albain, Údarás na Gaeltachta, Comhairle Contae Dhún na nGall agus Comhairle Chathair Dhoire agus an tSratha Bháin, agus Oideas Gael. Is mian liom buíochas a ghabháil leo uile, agus lena gcuid ionadaithe anseo anocht. Is mian liom go háirithe buíochas a ghabháil le déan agus le bord Ardteampall Chríost as an ionad stairiúil seo a bhfuil nasc aige le Colmcille a chur ar fáil dúinn anocht, agus leis an Chanónach Gary Hastings as fáilte chaoin a chur romhainn. Ba mhaith liom buíochas ar leith a ghabháil leis an Dr Brian Lacey a bhfuil oiread déanta aige le stair agus oidhreacht Cholmcille a thabhairt chun solais ar feadh breis mhór agus fiche bliain, le Gearóidín Bhreathnach, scéalaí agus amhránaí as Rann na Feirste, leis an Dr Ann Buckley ó Choláiste na Tríonóide, agus leis na cantairí ó Schola Amra a chluinfimid anocht.”

Críoch

Nóta don eagarthóir maidir le clár na hoíche

1. Cén Fáth Breith Cholmcille a Chomóradh? An Dr Brian Lacey

In 2020-21 beidh sé cothrom 1500 bliain ó rugadh Naomh Colmcille. Mar ‘cholm na cille’ chan é amháin gur mhúnlaigh sé na hinsintí den stair atá fite fuaite le chéile in Éirinn, in Albain agus i dtuaisceart Shasana, ach tá sé ina shiombail againn chomh maith anois ag am ina bhfuil teannas ag ardú. Tá an oidhreacht chultúrtha atá carntha in ainm an naoimh ar fud na n-oileán seo ollmhór, agus tá a buaicphointe i Leabhar Cheanannais. Tugadh onóir do Cholmcille i ríochtaí éagsúla Éireann, Alban agus thuaisceart Shasana sa mheánaois, agus tá baint nach beag aige le Baile Átha Cliath. Is féidir gur ina Bheatha, a scríobhadh fán bhliain 700, atá an tagairt is luaithe d’Áth Cliath, agus is féidir go raibh eaglais a bhí tiomnaithe dó ar an chnoc os cionn an átha sin mar a bhfuil Eaglais Naomh Audeon anois. Tháinig na Lochlannaigh chun na Críostaíochta faoi anáil mhanaigh Cholmcille in Inse Ghall, agus ba iad na Lochlannaigh go príomha a bhí ar chúl an spéis i gColmcille a athbheochan i mBaile Átha Cliath agus sa dúiche a bhí faoi anáil na Lochlannach thart timpeall air ón deichiú céad.

2. Scéal agus amhránaíocht as Tír Chonaill faoi Naomh Colmcille ag an scéalaí agus amhránaí chlúiteach Gearóidín Bhreathnach as Rann na Feirste.

3. Rogha cantaireachta do thráthanna Naomh Colmcille, an Dr Ann Buckley agus Schola Amra. Tionscadal oidhreachta Eorpach is ea Amra faoi dheabhóid na naomh Éireannach i liotúirge na meánaoise. Is í an Dr Ann Buckley (Ionad Taighde Stair na Meánaoise, Coláiste na Tríonóide) stiúrthóir Amra. Tá trí cinn is fiche d’institiúidí comhpháirtíochta ann i gceithre thír déag. Tá d’aidhm aige digitiú a dhéanamh ar a maireann de chantaireacht agus de shleachta léitheoireachta diaga atá sa Historia, an tsraith ceithre huaire fichead de shearmanais chráifeacha le haghaidh an trátha dhiaga a dhéantaí a cheiliúradh ar fhéile naoimh, agus an méid sin a chur ar fáil go neamhshrianta. Is iad cantairí Schola Amra ag an ócáid seo Andrew Dempsey, Louis O’Carroll, Patrick McGinley agus Daithí Ó Nuanáin.

Tuilleadh eolais

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie