Tá áthas ar Fhoras na Gaeilge tacú le leabhrán nua gleoite,Turas Tíre sa Teach, le Sadhbh Devlin, maisithe ag Tarsila Kruse. Ní gá an teach a fhágáil leis an tír a thaisteal! É lán le gníomhaíochtaí spraoiúla agus oideachasúla, tá an leabhar seo ar fáil le híoslódáil ar líne ó COGG anseo.

Céard atá i ndán duit nuair a fhillfidh tú ar an oifig?

De réir mar a thosaíonn an domhan ag oscailt arís tar éis na dianghlasála, ardaítear ceisteanna don phobal gnó. Níl aon dabht go bhfuil tairbhe á baint ag go leor daoine as obair ón mbaile, ach airíonn daoine go mór uathu an struchtúr agus an comhluadar oibre a bhaineann le hoifig. San alt seo caithfimid súil ghairid ar roinnt de na ceisteanna is mó atá i mbéal an phobail gnó. Cathain a bheidh cead ag daoine filleadh ar oifigí? Céard a bheidh difriúil faoi oifigí nuair a fhillfidh daoine?

Cathain a fhillfidh daoine ar oifigí?

Is ceist chasta go maith í seo. Ar lámh amháin tá spriocdhátaí leagtha síos ag an rialtas ó dheas agus iad ag moladh go dtosóidh dreamanna ag filleadh ar oifigí i bpróiséas céimnitheach. Tá sé beagáinín difriúil ó thuaidh, áit nach bhfuil dátaí ar leith luaite leis an bplean. Faraor, is dócha go dtugann na dátaí sa phlean ó dheas creatlach mhaith dúinn do céard atá i ndán dúinn ar an oileán ina iomlán, ag glacadh leis nach mbeidh an víreas ag scaipeadh an dara babhta.

Ag breathnú ar an bplean seo, is dócha gurb é an 20 Iúil, mar chuid de chéim a ceathair, an chéad uair a thosóimid ag feiscint cuid mhór daoine ag filleadh chun na hoifige. Tá sé á mholadh ansin go dtosóidh comhlachtaí a bhfuil deacrachtaí acu le cianobair ag filleadh. Tosóidh comhlachtaí amach le hamannaí céimnithe agus é molta dóibh an idirghabháil idir fostaithe a choinneáil íseal go maith.

Is ag céim a cúig ar an 10 Lunasa a mbeidh cead ag an ngnáthoibrí oifige filleadh. Arís beidh béim fós anseo ar an scaradh sóisialta agus seans maith go mbeidh go leor comhlachtaí ag cur sceideal sealoibre ceithre huair is fiche a chlog i bhfeidhm ionas gur féidir le níos mó daoine a bheith ag obair in oifigí le linn na seachtaine oibre.

Is ceist amháin é cathain a bheidh cead ag daoine filleadh. Is ceist iomlán éagsúil é cathain a fhillfidh fostaithe. Tá go leor fostaithe ag baint an-sasáimh as an gcianobair agus níl aon deifir orthu filleadh. Tá saineolaithe ag rá go bhfuil cianobair anseo go deo anois agus go mbeidh sé mar chuid den ghnáthshaol oibre amach anseo. Tá comhlachtaí ar nós Twitter tar éis a rá lena bhfostaithe go mbeidh cead acu a bheith ag obair ón mbaile go deo.

Is dócha gurb é an rud is mó atá ag teastáil ó oibrithe oifige ná meascán idir an dá rud, sé sin go mbeidh cead acu a bheith ag obair ón mbaile cúpla lá sa tseachtain ach fós féin go mbeidh siad ag obair go príomha san oifig le linn na seachtaine. Faraor, is cosúil nach bhfuil aon deifir ar go leor comhlachtaí filleadh ar an oifig agus iad buartha go maith faoi shábháilteacht. Tá Google agus Facebook i measc na gcomhlachtaí a bhfuil sé fógartha acu go mbeidh obair ón mbaile i mbarr réime go dtí 2021 fiú má ligeann rialtais dóibh filleadh roimhe sin.

Is é bun agus barr an scéil go mbeidh an chuid is mó againn cúpla mí eile ag obair ón mbaile, ach ná bíodh lagmhisneach ort, beidh deiseanna filleadh ar an oifig uaidh seo go ceann cúpla mí ag an gcuid is mó againn má leanann rudaí ag dul i bhfeabhas.

Céard a bheidh difriúil faoi oifigí nuair a fhillfidh daoine?

Fiú in oifigí atá le hoscailt arís, beidh dúshlán mór ag roinnt fostóirí muinín a fhorbairt i measc a bhfostaithe gur áiteanna sábháilte iad na hoifigí. Chuige seo tá go leor athruithe a tharlóidh in oifigí sula mbeidh siad réidh le húsáid arís.

An chéad difríocht mhór a bheidh ann is ea go mbeidh scaradh sóisialta i gceist i leagan amach na hoifige. Nuair a bheidh daoine ar ais san oifig is cosúil go mbeidh orthu fós fanacht amach óna chéile. Beidh deireadh ar feadh tamaill le daoine ina suí mórthimpeall ar dheasc mór amháin. Is féidir a bheith ag súil le hoifig ina bhfuil deasca níos scaipthe timpeall na háite agus go mbeidh níos lú daoine ag úsáid spáis ag aon am ar leith.

Beidh súil ghéar á coinneáil ar rudaí cosúil le cistin lena chinntiú nach bhfuil daoine ag roinnt cupán, plátaí etc.

Sa chaoi chéanna is go bhfuil go leor daoine tar éis dul i dtaithí le réimsí teicneolaíochtaí úra cosúil le Slack agus Zoom fad is go bhfuil siad ag obair ón mbaile, beidh scata uirlisí nua ag fanacht orthu nuair a fhillfidh siad. Tá an earnáil teicneolaíochta fud fad na cruinne ag díriú a gcuid cruthaitheachta ar fhadhbanna a bhaineann le COVID-19 a réiteach agus tá go leor nuálaíochtaí suimiúla tagtha chun solais dá bharr.

Bím féin ag obair sa réimse seo le ParkOffice.io. Is bogearra é ParkOffice.io a chuidíonn le comhlachtaí atá ag iarraidh tionchar a bhfostaithe ar an timpeallacht mar gheall ar thaisteal agus tiomáint a laghdú. Is comhlacht nua Éireannach sinn ach sna hocht mí dhéag ó seoladh sinn tá conarthaí buaite againn le mórfhostóirí timpeall na cruinne cosúil le Indeed.com agus CBRE.

Táimid tar éis ár bhfócas a athrú le cúpla seachtain anuas ó chúrsaí timpeallachta go sábháilteacht fostaithe. Le 60% d’oibrithe buartha faoi úsáid iompair phoiblí nuair a fhillfidh siad ar an oifig, tá brú mór millteach chun teacht ar chomhlachtaí spásanna páirceála a chur ar fáil d’fhostaithe. Úsáideann ár mbogearra intleacht shaorga le líon na spásanna ag an oifig a mhéadú 40%, rud a laghdaíonn riosca COVID-19 do chuid mhór fostaithe.

Tá seo an-tráthuil, go háirithe nuair a smaoiníonn tú go n-athróidh cianobair rialtacht daoine ag teacht chun na hoifige, rud a dhéanann é an-deacair do chomhlachtaí a thuar cé a bheidh istigh agus cén riachtanas páirceála a bheidh acu. Tugann ParkOffice.io aire dó seo ar fad agus fiú is féidir leis an mbogearra spásanna páircéala a dháileadh ar na fostaithe is leochailí go huathoibríoch. Tá an-tóir ar an táirge go hidirnaisiúnta faoi látháir agus muid réidh le dul beo leis na mílte fostóirí timpeall na cruinne nuair a fhillfidh a bhfostaithe.

Níl muid linn féin. Tá comhlachtaí cosúil le Vergesense tar éis a dtáirgí a leasú ionas gur féidir le comhlachtaí agus fostaithe súil reatha a choinneáil ar líon na ndaoine san oifig ag aon am ar leith agus a chinntiú go bhfuil sé sábháilte dóibh dul isteach ann. Tá fás as cuimse ag teacht ar ghlantóirí róbatacha timpeall na cruinne agus fostóirí ag iarraidh a chinntiú go bhfuil domhainghlanadh ag tarlú go leanúnach ina n-oifigí.

Cibé am a mbeimid arís ag an oifig, bí ag súil le heispéireas an-difriúil, ach ná bí buartha, beidh comhluadar agus comhoibriú fós ann.

Is fiontraí aitheanta é Daithí de Buitléir atá ag réiteach dhúshlán na páirceála faoi láthair le ParkOffice.io. Bhí Daithí ar dhuine de bhunaitheoirí Bhorradh, pobal do chinnirí agus nuálaithe gnó a bhfuil Gaeilge acu. Ba é Daithí cathaoirleach bunaithe na nGael Óg CLG agus bíonn sé fós ag imirt iomána don chlub.

Tá ióga ag teastáil uainn inár saol anois níos mó ná riamh. Tá roinnt daoine faoi bhrú le scolaíocht  bhaile agus cianobair chomh maith. Tá na céadta post caillte. Tá comhlachtaí dúnta agus níl fhios acu cén uair agus cén chaoi a n-osclóidh siad arís. Tá daoine eile gafa le tinneas nó faraor faoi bhrón le bás duine atá gar dóibh. I gcás daoine áirithe tá an tsiopadóireacht á déanamh acu le lámhainní agus maisc agus iad ag coinneáil glan ó dhaoine eile.

Ní shábhálfaidh ióga an domhan ná ní réiteoidh sé ár gcuid fadhbanna go léir ach cabhróidh sé imní agus strus a mhaolú ó lá go lá. Ar leibhéal fisiciúil, is féidir le strus praiseach cheart a dhéanamh den chorp agus den mheabhairshláinte. Cabhraíonn ióga chun an leibhéal cortasóil sa chorp a rialú chun thú féin a shuaimhniú. Tá ióga thar cionn chun drochnósanna nó drochstaidiúir a athshocrú. Tríd an gcorp a bhogadh scaoileann an teannas uait agus cabhraíonn tú leis an gcorp ar fad fanacht sláintiúil.

Nuair a cuireadh ióga in iúl dúinn den chéad uair sa domhan thiar braitheadh go raibh sé go príomha do mhná i luiteoga lycra. Tá rudaí athraithe go mór agus tá i bhfad níos mó daoine tar éis na buntáistí a bhaineann le hióga a chleachtadh a fheiceáil. Feicimid anois lúthchleasaithe clúiteacha ar fud na tíre ag cleachtadh ióga. Faigheann ióga réidh le strus fisiciúil agus intinne. Faoi láthair tá áiseanna traenála dúnta, ach nuair a osclófar rudaí arís, ba mhaith leat a chinntiú nach mbeidh leath na foirne á ngortú féin ag rith isteach ina chéile nó ag leonadh rúitíní ag an gcéad seisiún traenála ar ais. Tá ióga iontach maith chun solúbthacht a fheabhsú. Is féidir le go leor “fanaicigh” aclaíochta dearmad a dhéanamh ar shíneadh agus iad ag obair sa seomra aclaíochta. Gan amhras ar bith, ba mhaith linn a bheith láidir, ach teastaíonn soghluaisteacht agus solúbthacht uainn freisin.

Nascann ióga ár n-intinn, ár gcorp agus ár n-anam. Uaireanta, bíonn imní orm faoin todhchaí agus cuidíonn ióga le muid a thabhairt ar ais go dtí an aimsir láithreach, agus díriú ar an nóiméad seo. Cuidíonn análú domhain nó prāṇāyāma linn a bheith socair agus scíth a ligean. Tá aireachas agus machnamh ag baint le hióga chomh maith. Mothaíonn roinnt daoine go bhfuil an chuid seo deacair, go háirithe más breá leo atmaisféar ardchumhachta agus iad san ionad aclaíochta. Ní theastaíonn uait do chuid smaointe nó mothúchán a mhúchadh ach cabhraíonn an cleachtadh linn léargas a fháil ar an iompar neamh-chomhfhiosach a bhíonn againn gan fhios dúinn féin.

Tá méadú mór tagtha ar líon na ndaoine in Éirinn a chleachtann ióga agus cé go bhféadfadh na stiúideonna ióga a bheith dúnta faoi láthair, tá an oiread sin múinteoirí iontacha ag múineadh ar líne ar Youtube agus Zoom faoi láthair. Dúirt cara liom go gceapann sé go bhfuil ióga cosúil le Tinder ar dtús, tá an oiread sin stíleanna ióga agus na céadta múinteoirí éagsúla ann go dtógann sé beagán svaidhpeála sula bhfaighidh tú an rang ceart duitse. Mholfainn d’éinne atá faoi strus nó faoi léigear anois triail a bhaint as ióga. Daoibhse atá ag iarraidh rud éigin mall agus suaimhneach a thriail, bheadh rang yin, is e sin íocshláinteach, go maith. Do thosaitheoirí, mholfainn haṭha, nó stíl bhog. Maidir le rud éigin ar luas beagán níos tapúla, mholfainn ranganna vinyāsa, is é sin sreabhadh, agus i gcomhair rud éigin níos dúshlánaí, bain triail as rang ashtanga, ióga cumhachta.

Tá roinnt ranganna ióga ag Orlaith ar líne faoi láthair. Tá ranganna corparáideacha agus ranganna do ghrúpaí príobháideacha ar fáil do ghnólachtaí agus d’fhoirne spóirt agus tá ranganna poiblí seachtainiúla ann freisin. Is féidir leat áirithint a dhéanamh ar líne ag www.yogawithorlaith.com.

Tá an saol iomlán athraithe don chuid is mó dúinn le cúpla mí nó seachtain anuas. Den chuid is mó
 
 nuair a athraíonn rudaí cuireann siad strus orainn, fiú más athruithe maithe atá ann agus, mar sin, má tá tú faoi níos mó struis na laethanta seo níl tú leat féin! Táimid uilig, ar fud an domhain, faoi strus agus ag streachailt leis an saol nua seo a bhfuil orainn dul i ngleic leis.    

Is múinteoir Relax Kids agus aireachais mé agus mar sin, tá cúpla moladh agam daoibh le cabhrú libh an strus a laghdú agus tú ag iarraidh dul i dtaithí ar an saol nua seo.

1) Ná bígí ag breathnú ar an nuacht an iomarca. Mholfainn do gach duine am ar leith a chur ar leataobh le foghlaim faoi na rudaí atá ag tarlú sa domhan faoi láthair agus ansin na suíomhanna nuachta a sheachaint. Níl smacht agat ar an méid atá ag tarlú faoi láthair. An t-aon rud is féidir leatsa a dhéanamh ná fanacht sa bhaile, do lámha a nigh agus gan bualadh le cairde nach bhfuil cónaí ort leo. Ní dhéanfaidh figiúirí agus an nuacht ach strus, brón agus faitíos a chur ort agus mar sin ní gá duit a bheith ag breathnú uirthi an t-am ar fad.

2) Múch an fón uair an chloig sula dtéann tú a luí. Tá solas gorm ar an bhfón a chuireann ina luí ar d’intinn gur le linn an lae atá sé agus mar sin bíonn sé níos deacra duit titim i do chodladh má tá tú díreach i ndiaidh breathnú ar an scáileán roimhe. Tá aipeanna ann (úsáidim féin Twilight) a laghdaíonn an solas gorm ar an scáileán agus is cabhair é sin cinnte, ach tá sé níos fearr fós más féidir leat an fón a mhúchadh go hiomlán. Tabharfaidh sin deis duit fáil réidh don leaba agus nósanna níos fearr a chruthú thart ar an am sin don lá.

3) Tá pointe brú i lár do bhoise. Cnaipe suaimhnis is ainm dó nuair atá mé ag múineadh leanaí ach oibríonn sé do dhaoine fásta freisin. Suaimhníonn an pointe seo d’intinn agus do cholainn nuair a chuimlíonn tú go réidh é.

4) Tóg anáil mhór isteach tríd an tsrón agus amach tríd an mbéal go mall. Mholfainn duit seo a dhéanamh trí h-uaire i ndiaidh a chéile ar a laghad. Tá tú ag iarraidh go rachaidh an anáil sin síos go dtí do bholg. Nuair atáimid faoi strus nó má tá imní orainn is minic a bhíonn anáil íseal againn, téann an anáil isteach sna scamhóga agus díreach amach arís gan dul níos faide. Ach tá mise ag iarraidh go moillíonn tú an anáil síos agus go ndéanann tú cinnte go dtéann sí síos go dtí do bholg. Rud spraíúil le déanamh le leanaí agus rud a chabhróidh leis an anáil mhall seo ná an buidéal gealra. Beidh buidéal trédhearcach, gealra agus uisce ag teastáil uait. Cuir an t-uisce agus an gealra sa bhuidéal agus dún é. Ansin bí ag croitheadh an bhuidéil agus nuair atá tú réidh, breathnaigh ar an ngealra ar fad ag titim síos nuair a stopann tú. Agus tú ag breathnú air, tóg anáil mhall isteach agus amach arís agus arís eile go dtí go bhfuil an gealra ar fad ag bun an bhuidéil.

Tá tuilleadh moltaí agam ar mo leathanach Facebook, Solas Relaxation agus Relax Kids. Tá na físeáin atá ansin dírithe go háirithe ar theaghlaigh le leanaí ach oibríonn na rudaí céanna do dhaoine fásta agus do dhaoine óga.

Bhí spéis agam riamh i mbláthanna fiáine. Is cuimhin liom laethanta m’óige, ag spraoi sa pháirc in aice mo thí agus ag teacht ar bhláthanna beaga bídeacha le tabhairt isteach chuig mo mham, ag fiafraí di céard a bhí iontu. Is cuimhin liom mé féin agus mé beag ag troid go fíochmhar le m’athair agus é ag iarraidh fáil réidh leis na caisearbháin sa ghairdín agus na bláthanna beaga bána ar imeall na leapacha glasraí. “Fiaile atá iontu!” a bhéic sé agus a chuid foighne ag briseadh air, “Bláthanna atá iontu!” a d’fhreagair mé, chomh ceanndána agus a d’fhéadfadh cailín a bheith, ag naoi mbliana d’aois.

D’imigh laethanta m’óige go sona, sciobtha agus mheall roinnt eile mo chuid airde go dtí go raibh mé sna fichidí - lá breá samhraidh a thugas cuairt chinniúnach ar mo sheantuistí. Tá carbhán acu i mBaile an Bhuinéanaigh, Ciarraí agus is ann a bhíos ag prócáil thart i gcófra leabhar nuair a chonaiceas leabhrán beag, eolaire póca faoi na bláthanna fiáine.

Bhí neart cloiste agam cheana faoi “dandelions and daisies”, agus spéis agam iontu cinnte ach ba láidre i bhfad mo chuid spéise nuair a d’osclaíos an leabhrán sin ar bhláth buí agus ‘Crúibín cait’ clóite faoi. B’in a chonaiceas go diail, crúb beag buí, mar a bheadh ar phiscín - dá mbeadh peitil in ionad méara coise ag an bpiscín céanna. Bhí ainm Béarla an phlanda ann freisin ar ndóigh, ‘Ribbed Melilot’, ach ní raibh aon éifeacht aige sin orm, ná tuairim agam cén chiall a bhí leis ach oiread.

Bhí mé i m’Eilís i dTír na nIontas leis an leabhrán, bhí an leabhar mar poll coinín dom agus ón lá sin ar aghaidh, bhí mé faoi dhraíocht ag ainmneacha Gaeilge na mbláthanna.

Thosaigh mé ag glacadh grianghraf d’aon bhláth fiáin a chonaiceas agus bhailigh mé scéalta a bhain leis na bláthanna freisin. De réir mar a d’fhoghlaim mé fúthu - roinn mé an t-eolas ar mo chuntas pearsanta Instagram (@aedinot). Théis bliana nó mar sin á dhéanamh, bhí cartlann mhór grianghraf agus eolais agam agus rith sé liom gur cheart dom an t-eolas sin a roinnt go poiblí. Mar sin, chuir mé tús le cuntas nua ar Instagram a bheadh tiomanta go hiomlán do na bláthanna - @blathannafiaine.

D’ardaigh sé mo chroí, an méid tacaíochta a fuair mé ó dhaoine agus an méid spéise a bhí acu sa togra - ach ní raibh iontas orm. Is uafásach an cás é an coróinvíreas i láthair na huaire agus an éifeacht thubaisteach a bhaineann leis. Ach má tá buntáiste beag bídeach ag baint leis, is é sin go bhfuil moill anois ar luas lasrach an tsaoil. Tá am ag daoine chun sos a thógaint, chun tiontú ar ais ar a gcuid caitheamh aimsire. Cén caitheamh aimsire is fearr ná dul amach faoin aer sa tóir ar bhláthanna agus béaloideas?

Mar sin, oibrimis #LeChéile agus lastigh de do cheantar 2k, gabh sa tóir ar na bláthanna seo a leanas:

• Léine Mhuire: ‘Cuckoo-flower’ a thugtar ar an mbláth seo as Béarla, toisc go dtagann sé faoi bhláth ag an am céanna go mbíonn glór na cuaiche le cloisteáil. As Gaeilge áfach, tá sé ainmnithe i ndiaidh na Maighdine Muire, go raibh na peitil bhándearga mar léine uirthi. Coinnigh súil amach d’fhéileacáin má thagann tú trasna ar Léine Mhuire, mar is maith leo a gcuid uibheacha a bhreith ar na peitil.

• Sailchuach: Dar leis an leabhar luibheolaíochta is ansa liom, tá dhá thuiscint ar ainmeolaíocht Ghaeilge na sailchuaiche; 1) Go bhfuil sí ainmnithe i ndiaidh na cuaiche agus a coise - “Sáil na cuaiche” nó 2) Go mbaineann sé leis an ‘cuach’, an sean-bhabhla a mbíodh daoine ag ól as fadó. Má fhéachann tú ar an tsailchuach ón taobh, is cosúil le cuach don ól í cinnte.

• Lus na Gaoithe: Feictear an bláth seo i gcoillte timpeall na hÉireann agus na hEorpa. Is breá liom an t-ainm seo agus an íomhá a chruthaíonn sé den mbláth ag séideadh sa ghaoth. Ainm iontach eile don Lus Gaoithe a thaitníonn go mór liom ná “Nead Caillí”.

• Duáinín an tSeanchais: Mar a thugann an t-ainm le fios, tá ról lárnach ag an mbláth seo sa seanchas. Rinneadh tae as an mbláth chun cuidiú le daoine a raibh fadhbanna croí acu agus bhí sé an-chabhrach chun créachtaí a chóiriú freisin. Baineann roinnt ainmneacha spéisiúla eile leis an mbláth céanna; “Tae na gCailleach”, Tae an Chnoic”, “Lus Croí” agus “Duán Ceannchosach” ar chuid acu.

• Cluas Luchóige: Is breá liom go speisialta ainmneacha cosúil le “Cluas Luchóige”, a thugann le fios dúinn an chuma atá ar an mbláth le comparáid chliste a dhéanamh. Is fusa an t-ainm seo a thuiscint chomh luath is a fheiceann tú na peitil bhána a chuireann cluasa luchóige i gcuimhne dúinn. Is furasta fós sróinín beag agus eireaball a shamhlú ar an mbláth céanna…
• Lus Cré: Bláithín beag bídeach is é an Lus Cré a fhásann i ngairdíní agus claíocha. Is mar gheall ar an mbéaloideas a bhaineann leis an mbláth seo a bhfuil an-chion go deo agam air. Chreid daoine go raibh dea-chumhacht ag baint leis na bláthanna seo agus mar gheall air sin, bhí sé de nós iad a chur in éadach daoine a bhí ag dul ag taisteal - chun iad a choinneáil slán.
•  

1. Más spéis leat tuilleadh a fhoghlaim faoi bhláthanna fiáine na hÉireann, molaim na foinsí seo a leanas:

• Ar Instagram: Bígí liom ar @blathannafiaine agus ar mo chuntas pearsanta @aedinot.
• Ar Twitter: Is fiú go mór Biodiversity Ireland a leanúint ag @BioDataCentre agus páirt a ghlacadh sa dúshlán iontach atá acu, #SpeciesADay.
• Ar Facebook: Is breá liom an grúpa “Flora and Fauna of Ireland”. Roinntear grianghraif iontacha de bhláthanna agus ainmhithe fiáine na hÉireann ann.
• *Sa leabharlann: Is é “Ireland’s Wild Plants: Myths, Legends and Folklore” le Niall Mac Coitir an Bíobla atá agam do bhláthanna fiáine na hÉireann. Tá gach aon rud ann; ainmeolaíocht na mbláthanna as Gaeilge agus as Béarla, leighis a bhaineann leis na bláthanna agus scéalta béaloidis a bhaineann leo chomh maith. Tá sé thar barr agus tá sé ar fáil i bhfoirm ríomhleabhair chomh maith.
• Ar líne: Úsáidim https://www.irishwildflowers.ie/ go minic chun ainm a chur ar bhláth a dtagaim air. Is féidir bláth a chuardach de réir ainm, datha, nó am na bliana. 

Is múinteoir agus scríbhneoir as an Rinn Contae Phort Láirge é Ógie Ó Céilleachair a bhfuil roinnt úrscéalta scríofa aige le blianta beaga anuas.

Cathain a chuir tú suim sa scríbhneoireacht?

I Meánscoil San Nioclás sa Rinn bhíodh orainn sceitseanna a scríobh agus iad a chur ar stáitse Lá an Phátrúin, an 6 Nollaig. Thaitin sé sin go mór liom. Níor thosaigh mé ag scríobh go dáiríre nó go raibh mé san ollscoil in UCC.

Céard é an rud is mó a thaitníonn leat faoi bheith ag scríobh.

An rud a nglaoitear "state of flow" air. Sin nuair atá smaoineamh bunúsach agat ach go ligtear na maidí rámha píosa agus insíonn an scéal é féin.

Cad é an chéad leabhar ar thit tú i ngrá leis?

“Run to Earth” le Tom McCaughren.

Cén carachtar ficseanúil is mó go déanfá ionannú leo?

Dhéanfainn ionannú le roinnt d’éiginnteacht Hamlet.

Cé na scríbhneoirí is mó a thaitníonn leat?

Is breá liom stíl Ré Uí Laighléis. Bhí tionchar ana-mhór aige ar mo chuid scríbhneoireachta. Áine Uí Fhoghlú chomh maith, taitníonn a stíl go mór liom, an tslí go bhfuil sí ábalta píosaí a chur le chéile mar mhíreanna mearaí ach go háirithe.

Ó thaobh an Bhéarla de is maith liom Shakespeare ar ndóigh, Roddy Doyle, Blindboy Boatclub freisin.

Cad í an chomhairle ab fhearr a cuireadh ort riamh?

Ón uair go raibh mé cúig bliana déag d’aois go dtí go raibh mé sna luathfhichidí bhí mé ag obair in ollmhargadh i nDún Garbhán. Bhí fear darb ainm Tommy ag obair ann. Nuair a bhí an ardteist ar siúl agam bhí dhá phíosa comhairle a chuir sé orm i gcónaí. “Faigh do thicéad” (ie. an Ardteist a dhéanamh) agus “Déan do dhícheall i gcónaí. Fad is atá do dhícheall déanta agat ní bheidh éinne ábalta dada a rá leat”. Níl fhios agam cén fáth a d’fhan sé liom.

Cén paisean is mó i do shaol?

Aon rud bainteach le Gaeilge agus/nó cruthaitheacht.

Cén áit ar scríobh tú do leabhair?

Scríobh mé Cúpla sa chéad seomra a thóg mé ar cíos nuair a thosaigh mé ag obair i Luimneach. Scríobh mé Katfish in árasán cois trá a thóg mé ar cíos ar oileán Fuertaventura.

Céard a thugann inspioráid duit do do scéalta?

Gráinní de scéalta a chloisim, iompar a thugaim fé ndeara, nuair a chuirim ceist orm féin "Cad a tharlódh dá...?"

Cé na trí rud (nó níos mó) a mholfá do dhuine atá ag iarraidh tosú ag scríobh?

1. Ná bíodh eagla ort botún a dhéanamh.
2. Bí ag súil go dteipfidh ort roinnt uaireanta.
3. Fan leis

Cá bhfuil do chuid leabhar ar fáil?

Sna siopaí leabhar timpeall na tíre go háirithe siopaí atá bainteach le Love Leabhar Gaeilge, An Siopa Leabhar ag Conradh na Gaeilge, ar líne ó Chló Iar-Chonnacht agus mar ríomhleabhar ar iBooks agus a leithéid chomh maith.

Tá podchraoladh nua ag Ógie faoina chuid leabhar do na daltaí ag déanamh staidéir ar na leabhair. Podcast Ógie an t-ainm air.

Is iomaí ceannlíne nuachta agus rabhadh ar líne atá feicthe againn faoin athrú aeráide faoin tráth seo. Tá an baol don todhchaí ina imní mhór agus má tá tú imníoch faoi ar chor ar bith is cinnte go bhfuil tú sa tóir ar rudaí a thig leat a dhéanamh chun cuidiú le todhchaí na cruinne.

Rud amháin ar chuir mé féin an-suim ann le cúpla bliain anuas ná an ghluaiseacht faisin inbhuanaithe. Ar smaoinigh tú faoin tionchar a d’fhéadfadh a bheith agat ar an domhan fríd na cinntí éadaí a dhéanann tú?

Tá taighde leanúnach ar siúl maidir le héadaí agus an baol timpeallachta ach is cinnte go bhfuil déantús éadaí ag truailliú uisce le micreaphlaistigh, ag scaoileadh CO2 isteach san atmaisféar, ag úsáid na mílte lítear uisce agus ag cruthú fostaíochta nach bhfuil a gcearta ná pá ceart á íoc leis na milliúin oibrithe timpeall na cruinne.

Tá an earnáil faisin ghasta, nó fast fashion, imithe as smacht. Ní raibh sé riamh chomh furasta dúinn feisteas úr a ordú ar líne d’achan ócáid. Is minic gur éadaí iad a rinneadh ar chostas iontach íseal agus atá ar díol ar chostas íseal fosta. An fiú iad?

Seo roinnt leideanna chun nósanna faisin inbhuanaithe a chothú agus moilliú a dhéanamh, ar a laghad, ar an dochar atá muid a dhéanamh don timpeallacht :

1. Cófraí a Ghlanadh amach

Ní minic go mbíonn an t-am againn, dar linn féin, ach faoi láthair tá cuid mhór againn sáinnithe sa bhaile. Anois an t-am an vardrús, tarraiceáin agus seomraí lán éadaí a ghlanadh amach. Thig leis an chuid is mó againn a admháil go bhfuil neart éadaí againn nár chaith muid riamh fiú. Sórtáil fríd do chuid éadaí uilig atá carntha thar na blianta agat. Roinn i gcairn iad - caidé nach bhfuil caite agat le trí mhí, le sé mhí nó le bliain? Ansin cinn caidé a tharlóidh do na héadaí sin. Bíodh na málaí dubha réidh agat do na siopaí carthanachta nuair a bheas siad ar oscailt arís!

2. Éadaí a mhalartú

Tá tóir ar mhalartú éadaí na laethanta seo. Tá roinnt imeachtaí eagraithe agam féin sa Chultúrlann i mBéal Feirste le roinnt míonna anuas. Deis iontach atá ann éadaí nach gcaitheann tú féin níos mó a thabhairt do dhuine éigin eile le caitheamh. Tá achan rud bogtha ar líne faoi láthair, mar sin caidé faoi mhalartú éadaí nó swap shop ar Zoom nó Google Hangouts a eagrú? Tar le chéile le cairde agus taispeáin dá chéile caidé na héadaí nach gcaitheann sibh féin níos mó. Beidh siad réidh le malartú san fhíor-shaol ansin nuair a bheas cead againn an teach a fhágáil!

3. Éadaí a dheisiú agus éadaí s’againn féin a dhéanamh

Is iomaí uair ar chaith muid uilig péire jeans a raibh poll iontu ach an raibh a dhath mícheart leo taobh amuigh den pholl beag sin? Is nós é deisiú go bhfuil mé féin go fóill ag dul i dtaithí air ach is fiú a bheith cruthaitheach leis na baill éadaí sin atá againn. Seans go n-oibreodh paiste, fuáil nó fiú tie-dye. Céim eile ná ár gcuid éadaí féin a dhéanamh - iontach go deo inbhuanaithe! Tá mé féin i ndiaidh tosú ag foghlaim le cniotáil. Is cniotálaí den scoth í mo mháthair agus cé go ndeir sí go bhfuil mé tamall ar shiúl ó a bheith in ann mo gheansaí féin a chniotáil sílim go mbeidh ceann agam taobh istigh de chúig bliana nó mar sin!

4. Nósanna siopadóireachta

Is furasta breathnú fríd suíomhanna siopadóireachta faoi láthair, díreach ar mhaithe leis an am a chur thart ach caidé faoi nósanna siopadóireachta níos inbhuanaithe a chothú? Tá na siopaí carthanachta druidte faoi láthair ach tabhair spléachadh ar www.thriftify.ie chun siopadóireacht a dhéanamh i siopaí carthanachta gan an teach féin a fhágáil. Tá Depop iontach chun éadaí dara láimhe - go minic nár caitheadh riamh - a aimsiú agus tá cuntais instagram ar nós Sustainable Fashion Dublin ar dóigh chun moladh a fháil maidir le siopaí éadaí seanré, inbhuanaithe nó dara láimhe. Mothaím féin an oiread bróid nuair a thagaim ar sheoid ar an bhealach seo agus is minic go dtarlaíonn sé!

5. Spreagadh a fháil

Caithim féin cuid mhór ama ar na meáin shóisialta agus tá seans maith ann go bhfuil tú féin mar an gcéanna. Is deas an rud spreagadh a fháil uathu agus na hardáin a bhíonn muid a úsáid a líonadh le nithe cruthaitheacha fríd na cuntais atá á leanstan againn. Seo roinnt cuntas Instagram a thugann inspioráid dom féin maidir leis an fhaisean inbhuanaithe.

- sustainablefashiondublin
- environmentaleadai
- slowfashioncurator
- theniftythrifter_
- thriftify
- fionnualamoran
- Jumpthehedges
- allthingfionalily

An rud is tábhachtaí faoin fhaisean inbhuanaithe, sílim, ná go dtig sult a bhaint as na nósanna seo a chothú agus #LeChéile thig linn difear a dhéanamh don domhan! Bainigí sult as an fhaisean inbhuanaithe agus bí i dteagmháil liom ar Instagram nó Twitter @caoimhechats Thig linn uilig foghlaim le chéile!

‘Éirigh ar maidin, téigh isteach sa chith, cuir ort do chuid éadaigh agus tosaigh ag obair.’ Sin an chomhairle a thugtar do dhaoine atá ag obair ón mbaile. Go minic, moltar do dhaoine leathuair a chloig aclaíochta a dhéanamh chomh maith, nó b’fhéidir am a chaitheamh ag breathnú amach ar an ngairdín i mbun machnaimh. A luaithe a dhéantar é seo sa lá, is amhlaidh gur fearr é don duine agus don obair, a deirtear linn.

Tá brón orm má tá mé chun croí aon ghúrú táirgiúlachta a bhriseadh, ach ní oibríonn an saol mar sin. Go háirithe don té atá nua ag an gcoincheap ar fad agus nach bhfuil fiú deasc oibre sa teach acu. Nó an té go bhfuil páistí sa bhaile acu freisin. Sa chás sin, ní mór cuimhneamh go bhfuil éacht á dhéanamh agat gach lá má tá ríomhphost seolta agat.

Dhá bliain ó shin thosaigh mé ag obair ón mbaile. Idir an tsaoririseoireacht, an tsíceolaíocht agus ansin ag staidéar leighis. Thóg sé leathbhliain orm dul i dtaithí air. Thóg sé trí mhí orm glacadh leis go raibh sé in am agam oifig a dhéanamh sa seomra beag cúil. Thóg sé mí eile orm deasc beag a cheannach. Níor éirigh mé in am ar maidin. Choinnigh mé orm ag obair amach san oíche, bhí nótaí ar fud an árasáin agus rudaí ag dul amú orm. Chaill mé am. D’fhoghlaim mé go leor, ina measc, go bhfuil an saol ag obair ón mbaile crua go dtí go mbíonn do rithim agat.

Seo cúpla leid a dhéanfaidh an saol níos éasca ar an té atá ag obair ón mbaile don chéad uair.

1. Éirigh ag an am a bhíodh tú ag éirí agus tú ag taisteal chuig an obair. Bain leas as an am sin chun dul chun cinn a dhéanamh ar do chuid oibre agus gach duine eile fós sa leaba, nó dean beagáinín aclaíochta. Tuigim go raibh mé ag tabhairt amach faoi seo cheana féin, ach tá cuid den cheart ag an ngúrú. Faraor, ní thuigeann an gúrú go bhfuil sé seo an-deacair le déanamh, ní thugann sé aon tacaíocht don té atá ag iarraidh é a dhéanamh agus b’fhéidir triúr páistí sa teach chomh maith! An cleas a bhí agamsa le mé féin a tharraingt amach as an leaba ná rá liom féin, “ní bheidh tada eile inniu chomh deacair le h-éirí ón leaba ag 6.30 nuair nach bhfuil aon ghá mór leis.” Agus i ndáiríre, ní raibh. Faoin am a bhí mé amuigh aisti, agus cupán caife ólta agam, bhí an tuirse agus leisce uilig imithe. Ós ag caint ar chaife atáimid...

2. Bíodh caife deas agat! Nó caith beagáinín ama ag ullmhú tae a mbeidh dúil agat ann. Don chuid is mó againn, is briseadh deas atá sa bhraon tae, nó is andúiligh caiféin muid. Tá an saol sách dúshlánach gan déanamh gan é.

3. Cuir ort do chuid éadaigh. Ní gá go mbeadh culaith ort, nó bróga galánta, ach bíodh geansaí nó léine glan ort agus mothóidh tú go bhfuil tú ag an obair.

4. Scríobh liosta den obair atá le déanamh agat. Mura n-éireoidh leat é a chríochnú breathnaigh arís air, agus faigh amach an raibh an iomarca ar na bacáin agat, nó an raibh an t-am ag rith uait.

5. Ná bí leat féin! Ná tabhair aird ar bith ar na daoine a deir leat an fón a sheachaint. Caithfidh tú teagmháil a choinneáil leis an saol taobh amuigh, ach ná caith an lá air.

6. Más féidir é, coinnigh do chuid oibre i seomra amháin. Tabhairfaidh sé sin deis duit an doras a dhúnadh ar an lá nuair a bheidh do chuid oibre déanta. Tá sé an-éasca an iomarca ama a chaitheamh leis má tá sé thart timpeall ort.

Tá buntáistí leis an obair sa bhaile. Ní bheidh tú sáinnithe sa trácht. Beidh cúpla uair a chloig ‘nua’ agat a bhí ag dul amú ar thaisteal agus ag cruinnithe. Táimid ar fad #lechéile sa bhád beag baile seo ar feadh tamaill. Beidh laethanta ann a bheidh tú an-sásta agus laethanta eile a bheidh tú as do mheabhair. Díreach cosúil le lá san oifig!