Beidh an suíomh idirlín focal.ie á athsheoladh ag Oireachtas na Samhna i gCill Airne mar chuid d'imeachtaí foclóireachta Fhoras na Gaeilge ag an bhféile. Suíomh tairsí nua, Stór Focal na Gaeilge Comhaimseartha, atá sa leagan nua seo de focal.ie, mar a liostaítear na focail go léir a fhaightear sna  príomhfhoinsí tagartha ó thús ré an Chaighdeáin Oifigiúil go dtí an lá atá inniu ann. Beidh an t-úsáideoir in ann cliceáil chun an fhianaise ábhartha go léir a fheiceáil in aon cheann de na foinsí sin.

"Is ar an nGaeilge amháin atáthar ag díriú in focal.ie," arsa Pádraig Ó Mianáin, Eagarthóir Foclóireachta Fhoras na Gaeilge. "Aon duine ar spéis leis focail na Gaeilge, beidh spéis aige san eolas cuimsitheach atá á chur i láthair anois ar an aon suíomh amháin – cad iad na focail atá in úsáid, cad iad na cialla atá leo, cá bhfuil siad le fáil, cá huair a tháinig siad i dtreis, srl. Is é focal.ie an suíomh foirfe dá leithéid, agus táimid an-sásta go mbeidh sé á sheoladh ag féile mhór phobal na Gaeilge."

Sa suíomh nua faightear innéacs de na focail Ghaeilge atá le fáil i sé phríomhfhoinse: an bunábhar Gaeilge in Foclóir Gaeilge-Béarla Uí Dhónaill, in tearma.ie, i mbunachar téarmaíochta gaois.ie, agus in An Foclóir Beag; mar aon leis na príomhaistriúcháin Ghaeilge atá san Fhoclóir Nua Béarla-Gaeilge (focloir.ie) agus in English-Irish Dictionary de Bhaldraithe. Chomh maith leis sin tugtar sonraí minicíochta na bhfocal go léir i Nua-Chorpas na hÉireann.

"Is réamhchéim é focal.ie d'fhorbairt na bhfoclóirí Gaeilge-Gaeilge agus Gaeilge-Béarla atá beartaithe ag Foras na Gaeilge nuair a bheidh an foclóir reatha i gcló in 2020," arsa Seán Ó Coinn, Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge. "Tá a lán forbairtí spéisiúla a d'fhéadfaí a dhéanamh ar an suíomh amach anseo, mar shampla, liostaí ó na canúintí a chur leis nó naisc chuig foinsí ábhartha eile. Tá i gceist amach anseo, leis, deis sluapháirtíochta a thabhairt don phobal chun focail, cialla nó nótaí tráchta a chur leis an suíomh."

Tá Fiontar agus Ollscoil Chathair BÁC páirteach sa leagan nua seo de focal.ie chomh maith tríd an mbunachar téarmaíochta atá ag gaois.ie. Is comhpháirtíocht é seo atá le leas chách, a deir an tOllamh Ciarán Mac Murchaidh, Ceann Scoile Fiontar agus Scoil na Gaeilge, a dhéanfaidh an seoladh oifigiúil ag an Oireachtas. "Is tríd an téarmaíocht atá go leor d'fhocail nua na Gaeilge á gcumadh agus á gcur i gcúrsaíocht, agus is áis iontach don úsáideoir é an dá mhórshuíomh téarmaíochta a bheith taobh le taobh leis na suíomhanna foclóireachta. Ónár dtaobhna de, is deis eile é an suíomh nua seo chun acmhainní luachmhara gaois.ie a chur i lár an aonaigh leis na príomhfhoinsí Gaeilge eile."

Seolfar focal.ie ag 4.00 p.m. inniu sa Seomra Torc in Óstán Gleneagle, Cill Airne ag Oireachtas na Samhna 2018.

Déanfar sruthú beo ar an ócáid ar leathanach Facebook Fhoras na Gaeilge.

Tuilleadh eolais: Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175 

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

PREASEISIÚINT

Camchuairt 2019 fógartha ag Foras na Gaeilge 

25 Deireadh Fómhair 2018

Tá áthas ar Fhoras na Gaeilge sraith d’oícheanta eolais a fhógairt le scéimeanna maoinithe a bheidh ar fáil ón gcomhlacht thuaidh/theas don Ghaeilge in 2019 a chur chun cinn. Beidh an chéad cheann acu ar siúl ag Aonach an Oireachtais ag Oireachtas na Samhna i gCill Airne ar an 2 Samhain.  Le linn na n-oícheanta roinnfidh Foras na Gaeilge eolas faoi obair na heagraíochta, a scéimeanna maoinithe agus na tacaíochtaí atá ar fáil. Beidh deis ag an bpobal aiseolas a thabhairt maidir le cur chun cinn na Gaeilge ina gceantar féin agus ceisteanna a chur.

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Tá ceantair áirithe thuaidh agus theas aitheanta againn óna bhfuil líon na n-iarratas ar ár scéimeanna maoinithe éagsúla measartha íseal le blianta beaga anuas. Le dul i ngleic leis seo, eagraíodh camchuairteanna i míonna Feabhra agus na Samhna 2017 le labhairt le pobail sna ceantair seo agus é mar aidhm againn feasacht a ardú faoi na deiseanna maoinithe agus tacaíochtaí atá ar fáil dóibh. Ba mhór an tairbhe a bhain leis na seisiúin sin toisc gur roinn rannpháirtithe aiseolas luachmhar linn atá anois curtha san áireamh againn. Táimid ag súil go mór le dul i mbéal an phobail arís leis an dara camchuairt seo le scéimeanna maoinithe 2019 a chur faoina mbráid.”

I measc na scéimeanna a bheidh á bplé beidh Scéim na nImeachtaí Óige, Scéim na gCampaí Samhraidh agus scéimeanna scríbhneoireachta. Cuireann Foras na Gaeilge maoiniú ar fáil freisin i réimsí an ghnó, na n-ealaíon, na meán agus na foilsitheoireachta. Tabhair cuairt ar shuíomh gréasáin Fhoras na Gaeilge, www.forasnagaeilge.ie/sceimeanna, le haghaidh liosta iomlán de na scéimeanna atá ar fáil.

Cuirfidh Foras na Gaeilge na seisiúin seo a leanas i láthair le linn na seachtainí seo romhainn:

* Críoch *

Faoi Fhoras na Gaeilge

Cuireadh Foras na Gaeilge ar bun faoi Chomhaontú Aoine an Chéasta agus tá siad freagrach as na nithe seo a leanas

• cur chun cinn na Gaeilge;
• úsáid na Gaeilge a éascú agus a spreagadh sa chaint agus i scríbhinn, sa saol poiblí agus sa saol príobháideach sa Deisceart agus, i gcomhthéacs Chuid III den Chairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha nó Mionlaigh, i dTuaisceart Éireann mar a mbeidh éileamh cuí ann;
• comhairle a thabhairt don dá lucht riaracháin, do chomhlachtaí poiblí agus do ghrúpaí eile san earnáil phríobháideach agus san earnáil dheonach;
• tionscadail tacaíochta a ghabháil de láimh, agus cúnamh deontais a thabhairt do chomhlachtaí agus do ghrúpaí de réir mar a mheasfar is gá;
• taighde, feachtais fógraíochta, caidreamh poiblí agus caidreamh leis na meáin a ghabháil de láimh;
• téarmaíocht agus foclóirí a fhorbairt;
• tacú le hoideachas trí mheán na Gaeilge agus le múineadh na Gaeilge.

Tuilleadh eolais: 

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Colm Ó hArgáin, Ardoifigeach Feidhmiúcháin: Oideachas, Foras na Gaeilge.

Teil: 00353 1 639 8400

Ríomhphost: cohargain@forasnagaeilge.ie

Preaseisiúint

Ceiliúrann Foras na Gaeilge oifigigh Ghaeilge i gcomhairlí sa tuaisceart

Rinne Foras na Gaeilge, an comhlacht trasteorann ar a bhfuil freagracht as an Ghaeilge a chur chun cinn, ceiliúradh Dé Máirt an 9 Deireadh Fómhair 2018 ar na ceithre oifigeach Gaeilge nua-cheaptha i dtrí cheantar comhairle sa tuaisceart le páirtmhaoiniú ó Fhoras na Gaeilge faoi Scéim na nOifigeach Gaeilge ag ócáid i Halla na Cathrach i mBéal Feirste. 

Tá Comhairle Bhéal Feirste i ndiaidh a gcéad oifigeach Gaeilge riamh a cheapadh de réir straitéis teanga na comhairle. Tá Comhairle Chathair Dhoire agus Cheantar an tSratha Báin i ndiaidh an dara hoifigeach Gaeilge acu a cheapadh agus tá dhá oifigeach Gaeilge ceaptha ag Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí tríd an scéim reatha.

Tá naoi n-oifigeach Gaeilge i bpost faoi láthair i gcúig chomhairle ar fud an tuaiscirt, a bhfuil ceathrar acu maoinithe ag Foras na Gaeilge faoin scéim seo.

Chuir Príomhfheidhmeannach Chomhairle Cathrach Bhéal Feirste, Suzanne Wylie, fáilte roimh na hoifigigh Ghaeilge nua agus aíonna chun na hócáide agus chuir sí béim ar an ról tábhachtach a imríonn an Ghaeilge in éagsúlacht teanga agus chultúrtha chathair Bhéal Feirste. D’fháiltigh sí roimh fhorbairtí atá déanta ag Comhairle Bhéal Feirste maidir le teangacha, go háirithe lainseáil straitéis teanga na comhairle 2018-2023, ag aithint na tacaíochta atá faighte ó Fhoras na Gaeilge.

Thug Leas-Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Edel Ní Chorráin, aitheantas do thábhacht stairiúil na hócáide, go háirithe do Chomhairle Cathrach Bhéal Feirste ag ceapadh a gcéad oifigeach Gaeilge,  “Leis an Ghaeilge á plé go poiblí b’fhéidir níos mó ná riamh roimhe sa tuaisceart, tá deiseanna nua ag teacht chun cinn le spéis phoiblí sa Ghaeilge agus sa chultúr Gaelach ag méadú, agus leis seo tagann deiseanna nua.  Leis na deiseanna sin tagann, ar ndóigh, cuid dúshlán, ach cuirimid fáilte roimh na céimeanna atá déanta ag na comhairlí seo ag ceapadh oifigigh Ghaeilge.” 

Ag caint ag an ócáid chomh maith bhí an Dr David Mitchell, Ollamh Cúnta le Réiteach Coimhlinte agus Athmhuintearas i gColáiste na Tríonóide Baile Átha Cliath agus comhúdar Reconciliation through language learning? A case study of the Turas Irish language project in East Belfast, atá lonnaithe i mBéal Feirste. Ina iris cuireann sé béim ar na féidearthachtaí a bhaineann leis an Ghaeilge a bheith ina cúis le comhaontú i dTuaisceart Éireann:

Since language learning is naturally accompanied by encounter with the history of the language, it can open a space for the discovery of shared historical experiences, or revision of narrow or destructive understandings of history.

Ag an ócáid chéanna lainseáil Ciarán Mac Giolla Bhéin, Bainisteoir Abhcóideachta le Conradh na Gaeilge, i gcomhar leis an Choiste um Riarachán ar Cheartas, taighde ar an Ghaeilge i gcomhairlí áitiúla, lena n-áirítear Próifílí Teanga 2018, a chuireann síos ar an tsoláthar pobail, oideachais agus shóisialta i ngach ceann de na 11 chomhairle áitiúil. Agus é ag labhairt faoin taighde dúirt sé, “Léiríonn na Próifílí Teanga, a lainseáladh mar aguisín leis an taighde a d’fhoilsigh Conradh na Gaeilge inniu, cuid den obair iontach atá ar siúl maidir leis an Ghaeilge sna comhairlí áitiúla. Léiríonn siad chomh maith, áfach, bearnaí móra i dtacaíocht phobail agus i soláthar i gcuid de na comhairlí. Léiríonn an taighde go soiléir go bhfuil cuid comhairlí ann ar theip orthu a ndualgais a aithint nó a chur i bhfeidhm i leith na Gaeilge, mar a shonraítear sa dlí áitiúil agus idirnáisiúnta. Táimid ag iarraidh a bheith ag obair leis na comhairlí seo amach anseo, ag tarraingt ar chur chuige comhairlí eile maidir leis an chleachtas is fearr.”

Chuir Ardmhéara Bhéal Feirste, an Comhairleoir Deirdre Hargey, clabhsúr oifigiúil ar an ócáid agus d’athdhearbhaigh sí a tacaíocht leanúnach do Bhéal Feirste do chách agus í ag díriú ar chearta do gach saoránach sa chathair, lena n-áirítear cearta na mban ar chúram sláinte, cearta LADT agus cearta do Ghaeilgeoirí.

Críoch

Nóta don eagarthóir:

Faoi Scéim na nOifigeach Gaeilge

Trí Scéim na nOifigeach Gaeilge cuireann Foras na Gaeilge cómhaoiniú ar fáil do chomhairlí áitiúla sa tuaisceart le deis a thabhairt dóibh seirbhísí a chur ar fáil trí Ghaeilge agus le tacú leo cur chun cinn agus úsáid na Gaeilge a fhorbairt. Tá Foras na Gaeilge ag cómhaoiniú poist oifigeach Gaeilge sna comhairlí seo a leanas thar thréimhse 3 bliana na scéime reatha:

• Comhairle Chathair Dhoire agus Cheantar an tSratha Báin: £44,774.50 mar chómhaoiniú do phost oifigigh Gaeilge.
• Comhairle Cathrach Bhéal Feirste: £44,774.50 mar chómhaoiniú do phost oifigigh Gaeilge
• Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí: £44,774.50 mar chómhaoiniú do dhá phost oifigigh Gaeilge.

I measc na seirbhísí a chuirtear ar fáil tríd an scéim seo ó 2006 i leith tá: clár oiliúna Gaeilge d’oibrithe comhairle, clár ócáidí agus imeachtaí cultúrtha, comhairle agus tacaíocht d’oibrithe comhairle agus don phobal a éilíonn seirbhísí trí Ghaeilge agus seirbhísí aistriúcháin inmheánacha.

Tá faoi láthair cúig cheantar comhairle a bhfuil oifigigh Ghaeilge i bpost acu ó cuireadh tús leis an scéim:

• Comhairle Cathrach Bhéal Feirste
• Comhairle Chathair Dhoire & Cheantar an tSratha Báin
• Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí
• Comhairle Ceantair an Iúir, Mhúrn agus an Dúin*
• Comhairle Lár Uladh

* Bhí oifigigh Ghaeilge Chomhairle Ceantair an Iúir, Mhúrn agus an Dún neamhspleách ar scéim Fhoras na Gaeilge.

Tuilleadh eolais:

Caoimhe Ní Chathail, Foras na Gaeilge: cnichathail@forasnagaeilge.ie │ 028 (048) 9089 0970

Grianghraif:

Jim Corr Photography

Tá lúcháir ar Fhoras na Gaeilge a fhógairt go bhfuil deontas dar luach £210,000 ceadaithe do Mhisean Oirthear Bhéal Feirste leis an tionscadal Turas a fhorbairt thar thréimhse 3 bliana.

Bunaíodh Turas in 2012 leis an nGaeilge a chothú agus a chur chun cinn sa phobal Protastúnach, aontachtach agus dílseach ó thuaidh agus tá sé mar sprioc ag an tionscadal feasacht faoin nGaeilge a fhorbairt ar bhonn logánta, ag leibhéal an rialtais agus ag leibhéal trasteorann.

Tá plean forbartha cuimsitheach curtha le chéile ag Misean Oirthear Bhéal Feirste a dhíríonn go príomha ar fheasacht na Gaeilge a thógáil chomh maith le deiseanna foghlama agus cleachta a chruthú d’fhoghlaimeoirí leis an nGaeilge a fhorbairt i measc an phobail aontachtaigh in oirthear Bhéal Feirste agus ar fud Thuaisceart Éireann. Faoi láthair soláthraíonn Turas 14 rang Gaeilge do 200 foghlaimeoir chomh maith le seisiúin oidhreachta agus imeachtaí cultúrtha ar bhonn seachtainiúil.

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge Sean Ó Coinn, “Tá an tionscadal seo ag athrú thírdhreach na Gaeilge ar fud an oileáin, go hairithe ó thuaidh, agus ag léiriú do phobal an oileáin nach bhfuil baint ag an Ghaeilge le dearcadh polaitiúil ná le féiniúlacht náisiúnta – gurb amhlaidh a bhaineann an Ghaeilge leis an oileán seo agus le pobal an oileáin.”

Dúirt Linda Ervine, Oifigeach Forbartha Thuras, “Is mór againn tacaíocht Fhoras na Gaeilge do Thuras agus beidh ar ár gcumas leanúint orainn ag cur Gaeilge faoi bhráid pobail nua agus foghlaimeoirí féideartha chomh maith le tacú lenár bhfoghlaimeoirí reatha trí dheiseanna a chur ar fáil dóibh a gcuid scileanna teanga a fheabhsú.”

Críoch

Nóta don Eagarthóir:

Is féidir tuilleadh eolais a fháil faoi Turas agus faoi Mhisean Oirthear Bhéal Feirste anseo: https://www.ebm.org.uk/turas/

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175 Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Ráiteas ó Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn maidir le fógra scoir Chois Life agus na dúshláin in earnáil na foilsitheoireachta Gaeilge:

Is oth le Foras na Gaeilge fógra scoir Chois Life, comhlacht foilsitheoireachta a bhfuil ard-mholadh tuillte acu as a bhfuil bainte amach acu ó bunaíodh iad in 1995. Fágfaidh siad bearna san earnáil lena n-imeacht, nach mbeidh furasta a líonadh, nó bhí sainchúram ar leith déanta acu de chur chuige ar leith agus de réimse ar leith foilsitheoireachta. Ar ndóigh chuir saineolas agus taithí na stiúrthóirí go mór leis an chur chuige sin agus leis na tacaíocht a chuir siad ar fáil dá n-údair.

Aithníonn Foras na Gaeilge go bhfuil earnáil na foilsitheoireachta Gaeilge an-leochaileach, mar atá earnáil na foilsitheoireachta i gcoitinne in Éirinn. Tá dúshláin go leor le sárú ag na foilsitheoirí Gaeilge, ar comhlachtaí beaga teaghlaigh a mbunús, agus gan ach duine nó beirt ag plé leo. Aithnímid fosta go bhfuil earnáil na leabhar an-iomaíoch faoi láthair go hidirnáisiúnta, agus go bhfuil deacrachtaí móra ann in earnáil na Gaeilge maidir le pobal léitheoireachta, siopaí leabhar, scríbhneoirí úra, foilsitheoireacht agus eagarthóireacht, gan trácht ach ar chuid de na dúshláin. Tá ciorruithe móra déanta ó thús na géarchéime eacnamaíochta ar mhaoiniú an stáit do Chlár na Leabhar Gaeilge, atá gearrtha ó €1.8m in 2008 go €1.06 in 2017, laghdú de os cionn €700,000. Níl aon amhras orainn go bhfuil seo ag dul i bhfeidhm ar earnáil na foilsitheoireachta Gaeilge ar bhealach diúltach. Ach tá sé tábhachtach a aithint go bhfuil gníomhartha níos leithne de dhíth agus nach réiteoidh maoiniú breise amháin na dúshláin in earnáil na foilsitheoireachta. Tá súil ag Foras na Gaeilge cruinniú a shocrú le stiúrthóirí Chois Life agus le Cumann na bhFoilsitheoirí leis na dúshláin seo a chíoradh.

Cé go bhfuil feabhas i ndiaidh teacht ar chúrsaí margaíochta agus dáileacháin leabhar le blianta beaga anuas, tá an timpeallacht tráchtála do dhíol leabhar an-dúshlánach in earnáil na Gaeilge agus in earnáil an Bhéarla. Agus is cinnte go dtagann méadú suntasach ar chúrsaí riaracháin de réir mar a mhéadaítear ar líon na n-údar, líon na leabhar agus láimhseáil cúlstoic.

Tá Foras na Gaeilge i ndiaidh roinnt tionscnamh a bhunú le blianta beaga anuas le haghaidh a thabhairt ar na dúshláin i gcomhar leis na foilsitheoirí, agus le haghaidh a thabhairt ar cheist na léitheoireachta i measc phobal na Gaeilge. Ach aithnímid fosta go bhfuilimid ag plé le ceist atá an-chasta mar atá ceist nósmhaireachtaí léitheoireachta i measc lucht mionteanga ar fud an domhain, agus go bhfuil réimse beart de dhíth le haghaidh a thabhairt ar cheist na léitheoireachta i measc idir óg agus aosta i bpobal na Gaeilge.

Agus muid ag aithint go bhféadfadh athruithe suntasacha tarlú in earnáil na foilsitheoireachta Gaeilge sna 10 mbliana atá romhainn, beidh Foras na Gaeilge ag iarraidh an cheist seo a phlé go mion le Cumann na bhFoilsitheoirí,  leis an Rialtas ó dheas, agus le páirtithe leasmhara eile thuaidh agus theas idir seo agus deireadh na bliana, ach aithnímid nach bhfuil aon ghníomh suntasach amháin is féidir a dhéanamh leis an cheist chasta seo a réiteach.

Cuireann Foras na Gaeilge fáilte roimh Phlean Gníomhaíochta 2018-2022 don Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 a sheol Príomh-Aoire an Rialtais agus an tAire Stáit don Ghaeilge, don Ghaeltacht agus do na hOileáin, Joe McHugh TD, in Amharclann Ghaoth Dobhair inniu. I gcomhar le príomhpháirtithe leasmhara eile, beidh ról ag Foras na Gaeilge i gcur i bhfeidhm an phlean cúig bliana a leagann príomhspriocanna amach faoi naoi réimse gnímh lena n-áirítear oideachas agus foclóirí.

Agus é ag caint ag an ócáid seolta dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge Seán Ó Coinn, “Cailleadh dlús sna blianta tosaigh, i gcomhthéacs na géarchéime i ngeilleagar na tíre, rud a d’fhág mórán den phobal in ísle brí faoi dhul chun cinn na straitéise. Ach is fiú a aithint go bhfuil athrú suntasach le sonrú le roinnt blianta agus is léir go bhfuil rún ag an rialtas anois dlús a chur lena n-iarrachtaí dul i ngleic leis an dúshlán a bhaineann le forbairt na Gaeilge sa Ghaeltacht agus sa chuid eile den tír. Tacaíonn Foras na Gaeilge go mór leis an chur chuige comhpháirtíochta atá molta idir ranna stáit agus eagraíochtaí, agus iarraimid ar an phobal, idir phobal na Gaeilge agus iad siúd ar bheagán Gaeilge, leanúint lena rannpháirtíocht. Cé gur faoi na ranna rialtais agus eagraíochtaí stáit agus poiblí a bheidh sé na spriocanna a bhaint amach, beimid ag brath go mór ar chomhúinéireacht an phobail ar an straitéis.”

Molann Foras na Gaeilge iarracht seo an rialtais cúiteamh a dhéanamh ar son thús lag na mblianta tosaigh sin trí dhul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann leis an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030, leis an bplean forfheidhmithe cúig bliana. Ag caint dó i ndiaidh sheoladh an Phlean Gníomhaíochta, dúirt Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge Pól Ó Gallchóir, “Táimid bródúil as an pháirt a bheidh le himirt ag Foras na Gaeilge san obair seo, i gcuideachta lenár gcomhghleacaithe in Údarás na Gaeltachta, sna ceanneagraíochtaí Gaeilge, agus, go háirithe leis na ranna eile stáit. Leis an choimitmint atá léirithe ag an Roinn Leanaí agus Gnóthaí Óige, an Roinn Oideachais agus Scileanna  agus forais stáit, níl aon amhras ach gur féidir dul chun cinn suntasach a dhéanamh sa tréimhse as seo go ceann cúig bliana.”

Tréaslaíonn Foras na Gaeilge leis An Taoiseach agus leis an Aire Stáit as a dtiomantas don Ghaeilge agus as ceannaireacht a léiriú dá gcomhghleacaithe sa rialtas, ní hamháin ó thaobh a n-iarrachtaí leanúnacha an Ghaeilge a úsáid, ach ó thaobh a dtacaíochta di.

Críoch

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teagmháil: 0035387 673 6175 | Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

22 Meitheamh 2018

Ag cruinniú boird de chuid Fhoras na Gaeilge inniu, ceadaíodh luach €522,077/£469,870 de dheontais i réimsí na hóige, an oideachais agus an phobail.

Ceadaíodh mórshuim dar luach €334,855 do Scéim na nImeachtaí Óige 2018/19, a thugann deiseanna úsáide do dhaoine óga a spreagann iad chun an Ghaeilge a úsáid i mbealach spraíúil. Cuirfidh na deontais ar chumas na ndeontaithe ar a laghad 12 sheisiún a eagrú le linn thréimhse na scoilbhliana, atá dírithe ar dhaoine óga idir 3 bliana agus 18 mbliana d’aois taobh amuigh den scoil. Bronnfar deontais (uasmhéid de €4,063/£3,337) ar 85 dheontaí in 25 chontae ó thuaidh agus ó dheas faoin scéim seo.

Ceadaíodh deontas dar luach £73,000 do Chúram Leanaí Bheann Mhadagáin atá ag feidhmiú mar bhunchloch an Ghaeloideachais in Ard Eoin i dtuaisceart Bhéal Feirste ó 2016, ceantar ina bhfuil  Gaeilge ag 23% den phobal de réir daonáireamh 2011. Is tríd an gCiste Infheistíochta do Bhunú Soláthair Réamhscolaíochta agus Cúram Leanaí 2018 a chuirfear an deontas ar fáil le tacú le forbairt an Ghaeloideachais agus na fostaíochta trí Ghaeilge trí chúram lae d’ardchaighdeán a chur ar fáil.

Ceadaíodh páirtmhaoiniú dar luach £75,000 do Chomhairle Uladh Cumann Lúthchleas Gael, a bhfuil sé mar aidhm aige clár gníomhaíochta don Ghaeilge a chur i bhfeidhm idir 2018 agus 2020. Cuirfidh an deontas ar chumas CLG Uladh díriú ar spriocghrúpaí éagsúla le húsáid na Gaeilge ina measc siúd a neartú trí oiliúint, áiseanna nua agus deiseanna úsáide sna clubanna.

Mar chuid de Scéim Deontas Cholmcille, ceadaíodh deontas dar luach £10,000 do Choiste Forbartha Charn Tóchair le hIomáin Cholmcille 2018 a reáchtáil. Tá Iomáin Cholmcille ar an tionscadal lán-Ghaeilge agus Ghaeilge na hAlban is mó a tharlaíonn ar bhonn bliantúil le deontas ó Cholmcille. Féile agus comórtas atá ann a bhaineann le traidisiún na hiomána in Éirinn agus in Albain, a mbíonn fir, mná agus daoine óga ón dá thír páirteach. Ceadaíodh £10,500 do Chlub Óige Lúraigh le freastal ar Fhèis Eilean an Fhraoich i Leòdhas le linn an tsamhraidh. Tabharfaidh an deontas deis do 25 déagóir agus oibrithe óige as Co. Dhoire dul go hEilean Leòdhais, turas a chuirfidh go mór le feasacht an ghrúpa ar Ghaeilge na hAlban agus a dhaingneoidh an gaol idir iad agus lucht a gcomhaoise in Albain.

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Le tamall de bhlianta tá Foras na Gaeilge ag cur leis an chomhpháirtíocht atá againn le Cumann Lúthchleas Gael, agus is cúis áthais dom go bhfuil tús curtha le togra nua anois le Comhairle Uladh a chuirfidh go mór le húsáid na Gaeilge i measc lucht CLG. Táimid an-tógtha faoin tionscadal Cúram Leanaí i mBéal Feirste, a chuirfidh go mór le húsáid na Gaeilge ag leibhéal an phobail.  Seo an chéaduair atá infheistíocht déanta againn i dtogra cúram leanaí mar seo. Léiríonn an obair cheannródaíoch atá ar siúl ag grúpaí deonacha uile ar ceadaíodh deontais dóibh inniu, na féidearthachtaí maidir le forbairt na Gaeilge i measc gach aoisghrúpa.  Guímid gach rath ar na deontaithe uilig leis na tionscadail spreagúla seo.”

Críoch

Nóta don eagarthóir:

Scéimeanna maoinithe Fhoras na Gaeilge

Tá gach eolas maidir leis na scéimeanna maoinithe thíos atá ar oscailt faoi láthair ar fáil ar www.forasnagaeilge.ie/sceimeanna:

• Scéim na Foilsitheoireachta 2019
• Scéim na dTionscadal Litríochta 2019
• Scéim Deontas Cholmcille 2018
• Scéim Miondeontas Cholmcille
• An Scéim Tacaíochta Gnó 2018

Tuilleadh eolais:

 Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Tá lúcháir ar Fhoras na Gaeilge a fhógairt go mbeidh 86 champa samhraidh á reáchtáil ar fud fad an oileáin le linn an tsamhraidh. Tabharfaidh Scéim na gCampaí Samhraidh 2018, a fógraíodh níos luaithe i mbliana, an deis do dhaoine óga idir 3 agus 18 mbliana déag freastal ar imeachtaí spóirt, drámaíochta, damhsa, ceoil, agus scannánaíochta chomh maith le turais. Ceadaíodh deontais dar luach €174,712, uasmhéid €2,500 nó £1,750 an ceann, do 86 champa éagsúil i mbliana.

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Le linn Bhliain na Gaeilge 2018, is cúis dóchais dom go bhfuil méadú 25% tagtha ar líon na gcampaí a bheidh á maoiniú ag Foras na Gaeilge ó 2016 agus tá súil againn go leanfaidh an treocht seo san am amach romhainn. Léiríonn Scéim na gCampaí Samhraidh an t-éileamh leanúnach atá ar dheiseanna do dhaoine óga an Ghaeilge a úsáid taobh amuigh den scoil. Níl aon amhras orm ach go mbeidh tionchar dearfach ag na campaí ar úsáid na Gaeilge i gceantair éagsúla as Iarthar Bhéal Feirste go Cathair Chorcaí agus go seasfaidh n-eispéireas leis an 3,883 pháiste a bheidh ag freastal ar na campaí i mbliana.”

Ceadaíodh luach €116,379 de dheontais do 46 fhéile a bheidh á reáchtáil in 2018 trí Scéim na bhFéilte. Cuireann Scéim na bhFéilte maoiniú ar fáil d’fhéilte a bhfuil sé mar aidhm acu na healaíona Gaeilge, na healaíona dúchasacha agus oidhreacht na Gaeilge a chothú agus a chur chun cinn trí mheán na Gaeilge nó go dátheangach mar dhlúthchuid den fhéile. Tugann na féilte ardán náisiúnta agus idirnáisiúnta do na healaíona agus is mór an tionchar a bhíonn acu ar phobal na Gaeilge agus ar an mórphobal i gcoitinne.

Ceadaíodh luach €208,896 do 18 gcomplacht drámaíochta, idir amaitéarach, phroifisiúnta agus nua-bhunaithe, a bhfuil sé mar aidhm acu drámaíocht na Gaeilge a chothú, a fhorbairt agus a chur ar fáil d’earnáil na n-ealaíon, do phobal na Gaeilge, don mhórphobal, agus don earnáil oideachais.

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Is mór an tionchar a bheidh ag na 46 fhéile agus ag na 18 gcomplacht drámaíochta ar ceadaíodh maoiniú dóibh. Bíonn tábhacht leis na féilte seo ní hamháin do chainteoirí Gaeilge sa phobal, ach le hardán a chur ar fáil d’oirfidigh lena n-ealaín a chur i láthair. Lena chois sin, tá sé tábhachtach a aithint gur gá pobail luchta féachana don drámaíocht Ghaeilge a chothú agus a fhorbairt, rud a bheidh mar aidhm ag na complachtaí drámaíochta ar ceadaíodh deontais dóibh.”

Críoch

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175     Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

3 Bealtaine 2018Seoladh

Léann Teanga: An Reiviú (Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge)

Seoladh Scoláireacht Mhic Dhonncha

Seoladh Aip an Fhoclóra Nua Béarla-Gaeilge

Bronnadh an tSéala Creidiúnaithe d’Aistritheoirí

Ag mórócáid san Aula Maxima, An Chearnóg, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh inniu, seoladh an séú heagrán den iris phiarmheasúnaithe Léann Teanga: An Reiviú. Foilsítear An Reiviú mar chuid den chúrsa MA sa Léann Teanga le hAcadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh.  Baineann an iris leis na réimsí éagsúla teanga seo: an t-aistriúchán, an tsochtheangeolaíocht, an teangeolaíocht, teagasc teangacha, pleanáil teanga agus cúrsaí cumarsáide.  Is foilseachán bliantúil é seo, atá urraithe ag Foras na Gaeilge, a thugann ardán don dioscúrsa teanga in Éirinn agus thar lear.  An scríbhneoir cáiliúil Ré Ó Laighléis a sheol an iris go hoifigiúil.

Seoladh Scoláireacht Mhic Dhonncha i gcuimhne ar Joe Mac Donncha (1953-2016), céimí de chuid na hollscoile agus iar-Phríomhfheidhmeannach agus iar-Chathaoirleach de chuid Fhoras na Gaeilge, a thug sársheirbhís do phobal na Gaeilge. Is le hurraíocht ó Fhoras na Gaeilge a cuireadh na scoláireachtaí ar bun sa bhliain 2017. Bronnfar dhá scoláireacht i mbliana ar luach €6,015 an ceann.

Sheol Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge, Pól Ó Gallchóir, aip an Fhoclóra Nua Béarla-Gaeilge atá á cur ar fáil saor in aisce mar chuid de Bhliain na Gaeilge 2018. Tá beagnach 50,000 iontráil, 140,000 brí agus 3.5 milliún focal Béarla agus Gaeilge san fhoclóir anois – méid atá níos mó ná formhór na bhfoclóirí móra dátheangacha atá ar fáil go hidirnáisiúnta. Tá an t-ábhar seo go léir, mar aon le comhaid ghramadaí agus comhaid fuaime, le fáil san aip.

Dúirt Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge, Pól Ó Gallchóir, “Tá sé an-tábhachtach go mbeadh ár bhfoclóirí le fáil ar na meáin agus ar na hardáin is nua-aimseartha. Tá 1.7 milliún úsáideoir sa bhliain ag tarraingt ar shuíomh focloir.ie ó gach áit ar fud an domhain, agus tá súil againn go mbeidh éileamh mór ar an aip anois agus í ar fáil saor in aisce. Leis an leagan seo is mian le Foras na Gaeilge go mbeadh an foclóir nua ina bpóca ag gach dalta scoile agus ag gach mac léinn ollscoile.”

Bronnadh teastais ar chuid de na 15 aistritheoir Béarla-Gaeilge chreidiúnaithe ar éirigh leo i scrúdú an tSéala Creidiúnaithe d’Aistritheoirí in 2017. Is córas láidir creidiúnaithe é an Séala Creidiúnaithe d’Aistritheoirí, ina n-áirítear castacht na gcanúintí éagsúla, béarlagair nua-aimseartha agus teicniúil, agus prós agus cumarsáid oifigiúil. Cinntítear, mar sin, na caighdeáin is airde i dtionscal an aistriúcháin agus cosnaítear cáil na n-aistritheoirí cumasacha, agus tá ról lárnach ag an gcóras creidiúnaithe seo i bhforbairt leanúnach na teanga. Is é an tAonad Aistriúcháin agus Ateangaireachta in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, a reáchtáil an scrúdú is deireanaí le haghaidh an tSéala Creidiúnaithe thar ceann Fhoras na Gaeilge.

Críoch

Nóta don eagarthóir:

An Séala Creidiúnaithe d’Aistritheoirí

D’éirigh le 15 aistritheoir Béarla-Gaeilge chreidiúnaithe i scrúdú an tSéala Creidiúnaithe d’Aistritheoirí in 2017:

1. Síle Dolan, Co. Uíbh Fhailí
2. Colm Mac Fhionnghaile, Baile Átha Cliath
3. Cáit Ní Bhriain, Luimneach
4. Máire Ní Chonghaile, Co. na Mí
5. Sionainn Ní Ghréacháin, Luimneach
6. Isadora Ní Loingsigh, Co. na Gaillimhe
7. Jennifer Ní Mhaoileoin, Baile Átha Cliath
8. Clár Ní Sheachnasaigh, Gaillimh
9. Pádraig Ó Ceallacháin, Co. Luimní
10. Maitiú Ó Coimín, Co. na Gaillimhe
11. Pádraig Ó Cuinneagáin, Co. an Chabháin
12. Darán Ó Dochartaigh, Co. Aontroma
13. Justin Ó Gliasáin, Baile Átha Cliath
14. Eoin P. Ó Murchú, Baile Átha Cliath
15. Elizabeth Warren, Co. na Gaillimhe

Tá 209 aistritheoir creidiúnaithe faoin gcóras go dtí seo agus tá liosta cuimsitheach d’aistritheoirí creidiúnaithe ar fáil ag www.forasnagaeilge.ie/seala

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie 

Seolfar an séú heagrán den iris phiarmheasúnaithe Léann Teanga: An Reiviú ag 5:00 p.m Déardaoin, an 3 Bealtaine 2018 san Aula Maxima, An Chearnóg, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh.  Foilsítear An Reiviú mar chuid den chúrsa MA sa Léann Teanga le hAcadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh.  Baineann an iris leis na réimsí éagsúla teanga seo: an t- aistriúchán, an tsochtheangeolaíocht, an teangeolaíocht, teagasc teangacha, pleanáil teanga agus cúrsaí cumarsáide.  Is foilseachán bliantúil é seo, atá urraithe ag Foras na Gaeilge, a thugann ardán don dioscúrsa teanga in Éirinn agus thar lear.  An scríbhneoir cáiliúil Ré Ó Laighléis a sheolfaidh an iris go hoifigiúil i mbliana.

Seolfaidh Pól Ó Gallchóir, Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge, Scoláireacht Mhic Dhonncha i gcuimhne ar Joe Mac Donncha (1953-2016) ag an ócáid chéanna. Thug Joe Mac Donncha sársheirbhís do phobal na Gaeilge mar Uachtarán Chumann Lúthchleas Gael (1997-2000), Cathaoirleach TG4 (2000-2004), Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge (2002-2006), Príomhoifigeach Feidhmiúcháin Choiste Gairmoideachais Chontae na Gaillimhe (2006-2013), Príomhfheidhmeannach Bhord Oideachais agus Oiliúna Mhaigh Eo, Shligigh agus Liatroma (2013-5), comhalta boird, Foras na Gaeilge (2011-2015) agus mar Chathaoirleach Fhoras na Gaeilge (2015-6).  In ómós dá shaothar leis an nGaeilge agus le Foras na Gaeilge, tá an Foras trasteorann ag cur maoiniú ar fáil le haghaidh dhá scoláireacht d’iarchéimithe Ollscoil na hÉireann, Gaillimh ar luach €12,000 (€6,000 an ceann).

Mar chuid den ócáid chéanna, bronnfaidh Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge an Séala Creidiúnaithe d’Aistritheoirí ar na hiarrthóirí ar éirigh leo é a bhaint amach i scrúdú 2017, agus  seolfaidh sé an leagan saor in aisce  d’Aip an Fhoclóra Nua Béarla-Gaeilge chomh maith.

Beidh sólaistí ar fáil agus cuirfear fáilte roimh chách ag an ócáid seo.

Tuilleadh eolais ar fáil  ó  Áine Charlton (086-3163661) / Clíona Uí Dhálaigh (087-6223016) ag reiviuleannteanga@oegaillimh.ie,

nó  ó  Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht agus Feasacht, Foras na Gaeilge ag adavitt@forasnagaeilge.ie.

-Críoch -