Déardaoin an 12 Deireadh Fómhair tiocfaidh lucht na Gaeilge agus lucht na n-ealaíon le chéile in An Carn, Carn Tóchair, i gCo. Dhoire le deiseanna leis na healaíona trí Ghaeilge a chur chun cinn ó thuaidh a phlé. Tá Oireachtas na Gaeilge ag reáchtáil na hócáide seo i gcomhar le Comhairle Ealaíon Thuaisceart Éireann agus le Foras na Gaeilge, agus mar a mhínigh Majella Ní Chríocháin, Oifigeach Imeachtaí an Oireachtais:

‘D’eascair seo ó phlé a tharla idir muid féin, An Chomhairle Ealaíon agus Foras na Gaeilge faoi cén chaoi is fearr leis na healaíona Gaeilge a fhorbairt sa tuaisceart. D’aontaigh muid gur cóir deis a thabhairt d’eagrais agus d’oifigigh Ghaeilge, agus d’eagrais ealaíon nach eagrais Ghaeilge iad, teacht le chéile agus samplaí de thionscadail ealaíon Gaeilge d’ardchaighdeán a chur os a gcomhar. Labhróidh an físealaíontóir Nuala Ní Fhlathúin faoi thionscadal ealaíon pobail inar phléigh sí tábhacht na Gaeilge do phobal beag tuaithe. Taispeánfaidh an cóiréagrafaí Ríonach Ní Néill a gearrscannán I Modh Rúin faoi mhná sna 60aidí, 70aidí agus 80aidí a thóg a gcuid páistí le Gaeilge, agus faoin gcaoi a mbaineann sí leas as a saothar ealaíon leis an nGaeilge a chur chun cinn. Is é teideal an chur i láthair a dhéanfaidh an file agus ceoltóir Marcus Mac Conghail ná Buail Aríst Mé – Dé hÍde agus an Dúitseach.

Maidir le hardán a thabhairt do na healaíona Gaeilge, labhróidh Aisling Ní Labhraí ón gCultúrlann i mBéal Feirste faoi ról na n-ionad; cuirfidh Rossa Ó Snodaigh (KÍLA, agus bunaitheoir An Puball Gaeilge ag an Electric Picnic) síos ar na deiseanna maidir le himeachtaí Gaeilge a chur ar chlár féilte ealaíon; agus pléifidh an t-amhránaí agus ceoltóir Dermott Mulholland na deacrachtaí a bhaineann le lucht féachana a fhorbairt do na healaíona i gceantair thuaithe.’

Seo mar a labhair Edel Ní Chorráin, Leas-Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge faoin ócáid:

‘Is deis iontach an lá seo atá eagraithe ag Oireachtas na Gaeilge dhá ghné de chuid chultúr na hÉireann a chur chun cinn le chéile, an Ghaeilge agus na healaíona. Tá muid thar a bheith sásta a bheith páirteach sa chéad ócáid den chineál seo ó thuaidh agus tá súil againn go mbeidh deiseanna eile ann amach anseo tionscadail eile a dhéanamh agus An Chomhairle Ealaíon agus Foras na Gaeilge ag obair le chéile.’

Is i nGaeilge a dhéanfar na cuir i láthair uile agus beidh córas aistriúcháin comhuaineach ar fáil dóibh siúd nach bhfuil Gaeilge ar a dtoil acu. Beidh an tAonach ar siúl ó 10:30 a.m. go 3:30 p.m. agus is féidir ticéad saor in aisce a chur in áirithe ag http://www.eventbrite.com/e/aonach-na-nealaion-arts-fair-tickets-37843393609?aff=es2. Cuirfear lón saor in aisce ar fáil freisin agus beidh deis ag daoine eolas faoina gcuid eagras a roinnt le rannpháirtithe eile ag am lóin.

Níor reáchtáladh a leithéid riamh cheana agus tá súil ag An tOireachtas, ag An Chomhairle Ealaíon agus ag Foras na Gaeilge go nglacfaidh daoine páirt san aonach agus go n-eascróidh tionscadail eile ealaíon uaidh.

CRÍOCH

Tuilleadh eolais:

Majella Ní Chríocháin Oifigeach Imeachtaí & Forbartha Freastail

+353 (0)87 977 6852 | majella@antoireachtas.ie | www.antoireachtas.ie

Reáchtáil Foras na Gaeilge próiseas comhairliúcháin idir mí Aibreán agus mí an Mheithimh 2017 le tuairimí a lorg faoin mbealach is fearr chun tacaíocht a chur ar fáil d’ionaid Ghaeilge ar fud an oileáin. Bhí sé mar aidhm ag an bpróiseas athbhreithniú a dhéanamh ar an bhfreastal a dhéanann Foras na Gaeilge ar ionaid Ghaeilge le freastal níos straitéisí agus níos leithne a dhéanamh ar phobal na Gaeilge ó thuaidh agus ó dheas. Cé nach bhfuil aon scéim poiblí ag Foras na Gaeilge faoi láthair le freastal ar ionaid Ghaeilge, tá deontas bliantúil á chur ar fáil do Chultúrlann McAdam Ó Fiaich i gCathair Bhéal Feirste agus do Ghaeláras Uí Chanáin i gCathair Dhoire.

Lorgaíodh tuairimí maidir le ceithre rogha a chuirfeadh tacaíocht mhaoinithe ar fáil d’ionaid Ghaeilge ar bhealaí éagsúla le linn an phróisis. Bunaithe ar na freagairtí a fuarthas, tá cinneadh déanta ag Foras na Gaeilge deis mhaoinithe 3 bliana a chur ar fáil do Chultúrlann McAdam Ó Fiaich agus do Ghaeláras Uí Chanáin ó mhí Eanáir 2018 ar aghaidh. Is trí phróiseas iarratais agus measúnaithe ar dheontais ón dá ionad a dhéanfar aon mhaoiniú a cheadú. 

Dúirt Seán Ó Coinn, Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, “Tháinig teachtaireacht láidir ar ais chugainn ag tacú leis an soláthar acmhainní reatha a chuirtear ar fáil d’ionaid Ghaeilge agus tá Foras na Gaeilge tar éis éisteacht le haiseolas an chomhairliúcháin. Aithníonn Foras na Gaeilge an ról lárnach atá ag an dá chultúrlann laistigh dá bpobail agus gur eochairthionscadail cheannródaíocha iad a bhfuil tábhacht siombalachais níos leithne acu do phobail na Gaeilge ar fud fad an oileáin. Ach chomh maith leis sin, aithnimíd an gá atá fós ann scéim faoi leith a thabhairt chun cinn chun tacaíocht a sholáthar do na scórtha eile ionaid Ghaeilge ar fud an oileáin agus is baolach nach raibh ar ár gcumas a leithéid de scéim a bhunú lenár n-allúntas reatha. Tá feidhm agus tábhacht an Ionaid Ghaeilge in athréimniú na Gaeilge mar theanga pobail aitheanta mar bhunchloch den Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 agus tá géarghá le soláthar breise chun scéim oiriúnach leis na hacmhainní cuí a chur i bhfeidhm. Beidh muid ag déanamh cás lenár ranna urraíochta chun acmhainní breise chuige sin a lorg.”

Tá tuairisc iomlán agus anailís ar na haighneachtaí a fuarthas i dtaca leis an bpróiseas comhairliúcháin ar fáil ar https://www.forasnagaeilge.ie/nuacht/comhairliuchan/

Críoch

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Beidh Foras na Gaeilge ag bogadh chuig ceannáras nua i mBaile Átha Cliath ar an 29 Meán Fómhair. 

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Tá ceangal fada ag foireann Fhoras na Gaeilge leis an teach Seoirseach seo ar Chearnóg Mhuirfean agus tá cuid den fhoireann lonnaithe anseo ó bunaíodh Foras na Gaeilge in 1999, níos faide siar fiú mar bhaill foirne de Bhord na Gaeilge a bhog anseo in 1981. Agus ar ndóigh tá pobal na Gaeilge ag úsáid na n-oifigí ó shin i leith, rud a fhágann go bhfuilimid ag fágáil stair fhada inár ndiaidh. Ach tá ceannáras nua ar ardchaighdeán aimsithe againn a oireann dár riachtanais, atá go síoraí ag méadú mar a fhásann Foras na Gaeilge. Leagadh sprioc uaillmhianach amach don athlonnú seo agus rinne an fhoireann éacht le hí a bhaint amach. Is cúis áthais dom go mbeidh foireann uile Bhaile Átha Cliath lonnaithe in aon ionad amháin agus go mbeidh an spás agus na hacmhainní cuí againn do bhaill foirne ó oifigí eile Fhoras na Gaeilge a bheidh ag teacht ar cuairt. Tá súil agam mar an gcéanna, mar a rinneadh le 7 Cearnóg Mhuirfean, go n-aithneoidh pobal na Gaeilge gur leosan an foirgneamh nua ar Shráid Amiens agus go gcuirfear tús le ré nua i stair na teanga sa phríomhchathair leis an athlonnú. Tá borradh faoin Ghaeilge faoi láthair thuaidh agus theas agus, agus beidh anois baile seasmhach ag Foras an Gaeilge le tacú le cur chun cinn na Gaeilge ar fud an oileáin. Beidh sé tráthúil go mbeidh an ceannáras á nochtadh againn don phobal ag tús na bliana úire, Bliain na Gaeilge 2018.”

Dúirt Clárbhainisteoir Cumarsáide, Margaíochta & Feasachta Fhoras na Gaeilge, Anna Davitt “Tá sé mar aidhm ag foireann Bhaile Átha Cliath a bheith bogtha isteach san oifig nua ar an Luan an 2 Deireadh Fómhair. Ní thiocfaidh aon athrú ar uimhir ghutháin Fhoras na Gaeilge agus beidh teacht orainn i gcónaí ar (01) 639 8400 ach beidh gach comhfhreagras poist d’oifig Bhaile Átha Cliath le seoladh chuig 63-66 Sráid Amiens, Baile Átha Cliath 1 feasta. Ba mhór againn foighne an phobail agus muid ag socrú isteach sa cheannáras nua sna seachtainí amach romhainn.”

Dúnfar oifig Bhaile Átha Cliath go sealadach ar an 29 Meán Fómhair leis an athlonnú a éascú agus beifear ag feidhmiú ó oifigí nua in 63-66 Sráid Amiens, Baile Átha Cliath, ón Luan, an 2 Deireadh Fómhair. Sa chás go bhfuil ceist phráinneach agat d’oifig Bhaile Átha Cliath le linn na tréimhse seo, is féidir glaoch ar oifig Bhéal Feirste ar 028 (048) 90890970 agus cuirfear do theachtaireacht ar aghaidh.

Críoch

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Tá Edel Ní Chorráin tosaithe i mbun a cuid cúraimí mar Leas-Phríomhfheidhmeannach/Stiúrthóir Seirbhísí Oideachais Fhoras na Gaeilge in oifig Bhéal Feirste.

Thréaslaigh Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, a ceapachán le Edel thiar i mí an Mheithimh 2017, ag rá go mbeidh “cúraimí an oideachais uirthi don tír ar fad le linn am atá cinniúnach i réimse an oideachais i dtaca leis an Ghaeilge de”. Tugann sí réimse leathan scileanna agus taithí léi isteach sa phost ríthábhachtach seo le Foras na Gaeilge, a bhfuil sé ar cheann de phríomhfheidhmeanna aige tacú le hoideachas trí mheán na Gaeilge agus le múineadh na Gaeilge. 

Tá taithí na mblianta ag Edel i réimse an oideachais, in oiliúint múinteoirí agus ag dearadh áiseanna teagaisc Gaeilge don seomra ranga go háirithe. I measc na dtionscadal a d’fhorbair Edel mar Bhainisteoir Oideachais don Ghaeloideachas, Iar-bhunscolaíocht, leis an gComhairle Curaclaim, Scrúdúcháin agus Measúnaithe (CCEA), tá foclóir ar líne ar a dtugtar Ríomhfhoclóir Matamaitice, a thugann sainmhíniú ar théarmaíocht na matamaitice. Beidh sí ag díriú go sonrach ar na réimsí seo sa ról nua ó thaobh forbairtí a dhéanamh in oiliúint tosaigh múinteoirí chomh maith le sraith seimineár uile-oileáin a thabharfaidh treoir straitéiseach d’eagraíochtaí a dhearann áiseanna foghlama Gaeilge.  Mar Leas-Phríomhfheidhmeannach agus mar bhall den fhoireann ardbhainistíochta, beidh ról lárnach aici ag pleanáil, ag eagrú agus ag bainistiú ghnó Fhoras na Gaeilge.

Ag labhairt faoina tosaíochtaí sa ról nua, dúirt Edel, “anois agus aird ar leith ó thuaidh ar an Ghaeilge, beidh tábhacht  le ról reachtúil comhairleach Fhoras na Gaeilge do na Rialtais, agus béim ar leith ar ról ceannasaíochta Fhoras na Gaeilge. Lena chois sin beidh sé mar thosaíocht agam feasacht a ardú ar bhuntáistí an dátheangachais, an tairbhe a bhaineann le staidéar a dhéanamh ar ábhair eile cosúil le Matamaitic trí mheán na Gaeilge go háirithe. Fuair mé mo chuid oideachais trí mheán an Bhéarla agus tuigim an tábhacht a bhaineann leis an Ghaeilge a chur chun cinn sna scoileanna a bhfuil an Béarla mar mheán teagaisc iontu chomh maith. Mar sin, tá sé mar aidhm agam feasacht a ardú maidir le tairbhe na Gaeilge do dhaoine óga tríd an tionscadal Gaelbhratach agus cur le líon na ndaltaí a roghnaíonn an Ghaeilge mar ábhar GCSE agus don A-leibhéal.”

Críoch

Nóta don Eagarthóir

Nóta beathaisnéise: Edel Ní Chorráin

Is ar an nGarastún i gCo. Fhear Manach a tógadh Edel Ní Chorráin. Is céimí de chuid Ollscoil na hÉireann, Gaillimh í (BA sa Ghaeilge agus Matamaitic). D’fhreastail sí ar Ollscoil na Banríona, Béal Feirste, áit ar bhain sí Teastas Iarchéime san Oideachas agus M.Sc sna hIlmheáin  Oideachais amach. Chaith Edel tréimhsí éagsúla ag múineadh i gColáiste Feirste i mBéal Feirste, i gColáiste Chineál Eoghain i gCo. Dhún na nGall agus mar Eagarthóir Cúnta le Foras na Gaeilge. Chaith sí 10 mbliana ag obair mar chinnire, mar mhúinteoir agus ansin mar Phríomhoide i gColáiste Mhachaire Rabhartaigh. Ceapadh í mar Bhainisteoir Oideachais don Ghaeloideachas, Iar-bhunscolaíocht, leis an gComhairle Curaclaim, Scrúdúcháin agus Measúnaithe (CCEA) in 2012 agus le linn na tréimhse sin bhí sí freagrach as acmhainní a sholáthar don earnáil iar-bhunscolaíochta lán-Ghaeilge ó thuaidh, acmhainní ar líne ina measc.

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

D’fhógair Foras na Gaeilge infheistíocht iomlán £93,000 chun dhá naíscoil lán-Ghaeilge a fhorbairt i dTuaisceart Éireann.

Gheobhaidh Naíscoil na Caille, i gCathair Ard Mhacha, deontas dar luach £73,000 chun tacú lena seoladh i mí Mheán Fómhair 2017 agus infheisteofar £20,000 eile i Naíscoil na Fíobha, i dTuaim, Contae Aontroma, a osclóidh i mí Mheán Fómhair freisin.

Is cinnte go gcuirfidh na naíscoileanna seo le hearnáil na Gaelscolaíochta atá ag fás agus ag forbairt i dTuaisceart Éireann, ina mbíonn oideachas á chur ar níos mó ná 5,000 páiste trí mheán na Gaeilge go laethúil, agus soláthróidh siad deiseanna fostaíochta in earnáil na Gaeilge.

Chuir Seán Ó Coinn, Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, a lúcháir faoin bhfógra in iúl: “Léirítear sa taighde go mbaineann páistí ag aois an-óg tairbhe mhór as taithí a fháil ar an dara teanga. Dá bhrí sin, tá sé riachtanach go mbeadh soláthar réamhscoile ar fáil do thuismitheoirí a bhfuil spéis acu tairbhí an dátheangachais a thabhairt dá gcuid páistí. Tá Foras na Gaeilge mórtasach as a chuid tacaíochta do na tionscadail nuálacha seo a bheidh ina n-oidhreacht bhuan den Ghaeloideachas ina bpobail.  Ní féidir dóthain béime a chur ar thábhacht soláthar luathbhlianta d’ardchaighdeán agus tá Foras na Gaeilge ag súil le bheith ag obair leis na coistí, tuismitheoirí agus comhaltaí foirne ar fad lena mbaineann chun a chinntiú go mbaintear na caighdeáin soláthair is airde amach i gcomhar le Comhairle na Gaelscolaíochta.”

Críoch

Eolas don Eagarthóir:

Maidir le Foras na Gaeilge

Is é Foras na Gaeilge an comhlacht atá freagrach as an nGaeilge a chur chun cinn ar fud na hÉireann.

Tá níos mó eolais le fáil ar www.forasnagaeilge.ie.

Faoin gCiste Infheistíochta do Bhunú Soláthair Naíscolaíochta & Cúram Leanaí

Bunaíodh an Ciste Infheistíochta chun Naíscoileanna a Bhunú in 2012 agus tá sé d’aidhm ag an gciste tionchar fadtéarmach a imirt trí thacú le forbairt an Ghaeloideachais i bpobail áitiúla. Go nuige seo, chuir Foras na Gaeilge maoiniú ar fáil do Naíscoil Cholmcille i mBaile na gCailleach, Contae Dhoire, Naíscoil Ghleann an Iolair i nDoire Theas, Naíscoil na Tamhnaí Móire i gContae Aontroma Theas agus Naíscoil an Chéide i gContae Ard Mhacha tríd an gciste seo.

Tá Naíscoil na Fíobha maoinithe faoin scéim Tacaíocht don Ghaelscolaíocht.

Tuilleadh Eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht agus Feasacht, Foras na Gaeilge

Guthán: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Tá lúcháir ar Fhoras na Gaeilge a fhógairt go mbeidh níos mó na 80 campa samhraidh á reáchtáil ar fud fad an oileáin as seo go deireadh an tsamhraidh. Tabharfaidh Scéim na gCampaí Samhraidh 2017, a fógraíodh níos luaithe i mbliana, an deis do dhaoine óga idir 3 agus 18 mbliana déag freastal ar imeachtaí spóirt, drámaíochta, damhsa, ceoil, agus scannánaíochta chomh maith le turais. Ceadaíodh deontais dar luach €168,346, uasmhéid €2,500 nó £1,750 an ceann, do 82 champa éagsúil i mbliana.

Tabharfaidh na campaí seo eispéireas uathúil agus spraíúil do pháistí an Ghaeilge a labhairt i dtimpeallacht thaitneamhach ina gceantar féin. Beidh roinnt campaí nua á reáchtáil den chéad uair i mbliana a eagróidh imeachtaí trí mheán na Gaeilge i réimsí iomlán nua lena n-áirítear an bheachaireacht agus idirghníomhaíocht le hainmhithe feirme agus saol na tuaithe.

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Is ag fógairt ár n-aiféala nach bhféadfadh Foras na Gaeilge freastal ar an éileamh ar champaí samhraidh a bhí muid an tráth seo anuraidh. Cé gur mhéadaigh líon na gcampaí a cháiligh faoin scéim in 2016, ní raibh buiséad cuí againn le tacú leo uilig agus b’éigean dúinn diúltú do 23 de na hiarratais sin. Mar sin tá an-áthas orm nach amhlaidh an cás i mbliana agus gur ceadaíodh deontais don 82 champa a cháiligh don scéim. Níl aon amhras orm ach go mbeidh tionchar dearfach ag na campaí ar úsáid na Gaeilge i gceantair éagsúla as Iarthar Bhéal Feirste go Cathair Chorcaí agus go seasfaidh a n-eispéireas leis an 3,500 páiste a bheidh ag freastal ar na campaí i mbliana.”

Le campa samhraidh a aimsiú i do cheantar féin tabhair cuairt ar an lárphointe eolais don Ghaeilge, www.peig.ie, agus cuardaigh campaí samhraidh ar an léarscáil idirghníomhach nó san eolaire imeachtaí.

 Críoch

Nóta don eagarthóir:

Cuairteanna ó na meáin ar champaí samhraidh 2017

Beidh Foras na Gaeilge ag éascú cuairteanna ó na meáin ar na campaí samhraidh agus tá liosta iomlán de réir gach contae ar fáil. Sonraí teagmhála ar fáil thíos.

PEIG.ie

Is é peig.ie an t-aon suíomh gréasáin a chuireann imeachtaí Gaelacha timpeall na tíre agus an domhain chun cinn. Is féidir do chuid imeachtaí féin a chlárú ar an suíomh nó cuardach a dhéanamh ar imeachtaí i do cheantar féin. Tá an suíomh á riar ag Conradh na Gaeilge.

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

 Ag cruinniú de chuid Fhoras na Gaeilge ar an 23 Meitheamh 2017, ceadaíodh luach níos mó ná €500,000 de dheontais i réimse na hóige, na scríbhneoireachta agus na foilsitheoireachta.

Ceadaíodh deontais dar luach €345,401 do Scéim na nImeachtaí Óige 2017/18, a thugann deiseanna úsáide do dhaoine óga a spreagann iad chun an Ghaeilge a úsáid i mbealach spraíúil. Cuirfidh na deontais ar chumas na ndeontaithe ar a laghad 12 sheisiún a eagrú le linn thréimhse na scoilbhliana, atá dírithe ar dhaoine óga idir 3 bliana agus 18 mbliana d’aois taobh amuigh den scoil. Tá lúcháir ar Fhoras na Gaeilge go mbronnfar deontais ar 86 dheontaí, níos mó ná dhá oiread na ndeontaithe a fuair maoiniú in 2016 faoin scéim chéanna. Meastar go mbeidh deis ag nach mór 4,000 páiste a bheith rannpháirteach sna himeachtaí. Agus é ag caint ar na cinntí a ceadaíodh ag cruinniú an Mheithimh, dúirt Cathaoirleach Fhoras na Gaeilge, Pól Ó Gallchóir, gur údar sástachta dó féin Foras na Gaeilge a bheith ábalta méadú a dhéanamh sna deontais a ceadaíodh sa réimse seo.

I réimse na foilsitheoireachta ceadaíodh luach €131,430 de choimisiúnaithe faoi Scéim na gCoimisiún 2017 le tacú le lucht liteartha na Gaeilge freastal ar an éileamh sna réimsí éagsúla léitheoireachta. Chomh maith leis sin, bronnfar €32,500 ar ábhar scríbhneoirí agus ar mheantóirí faoi Scéim Meantóireachta 2017. Tugann an scéim seo deis do scríbhneoirí i dtús a ré scríbhneoireachta comhairle faoina gcuid scríbhinní agus faoi cheird na scríbhneoireachta i gcoitinne, a fháil ó scríbhneoirí aitheanta.

D’fháiltigh bord Fhoras na Gaeilge roimh an bhfógra go bhfuil Edel Ní Chorráin ceaptha mar Leas-Phríomhfheidhmeannach/Stiúrthóir Seirbhísí Oideachais ar Fhoras na Gaeilge. Ag labhairt dó inniu, dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Ba mhaith liom a ceapachán a thréaslú le Edel agus tá mé féin agus an fhoireann ag súil go mór le bheith ag obair léi ina ról nua. Is post ríthábhachtach é an post seo, agus cé go mbeidh Edel lonnaithe in oifig Fhoras na Gaeilge i mBéal Feirste, beidh cúraimí an oideachais uirthi don tír ar fad le linn ama atá cinniúnach i réimse an oideachais i dtaca leis an Ghaeilge de. Beidh Edel ag tabhairt réimse scileanna agus taithí léi isteach sa phost ó na tréimhsí atá caite aici mar mhúinteoir agus mar riarthóir i réimse an oideachais.”

Rachaidh Edel i mbun a cuid cúraimí mar Leas-Phríomhfheidhmeannach/Stiúrthóir Seirbhísí Oideachais ar Fhoras na Gaeilge in oifigí Bhéal Feirste i lár mhí Lúnasa.

Críoch

Nóta don Eagarthóir

1. Nóta beathaisnéise: Edel Ní Chorráin

I nGarastún i gCo. Fhear Manach, a tógadh Edel Ní Chorráin. Is céimí de chuid Ollscoil na hÉireann, Gaillimh í (BA sa Ghaeilge agus Matamaitic). D’fhreastail sí ar Ollscoil na Ríona, Béal Feirste, áit ar bhain sí Teastas Iarchéime san Oideachas agus M.Sc sna hIlmheáin  Oideachais amach. Chaith Edel tréimhsí éagsúla ag múineadh i gColáiste Feirste i mBéal Feirste, i gColáiste Chineál Eoghain i gCo. Dhún na nGall agus mar Eagarthóir Cúnta le Foras na Gaeilge. Ceapadh í mar Bhainisteoir Oideachais don Ghaeloideachas, Iar-bhunscolaíocht, le Comhairle Curaclaim, Scrúdúcháin agus Measúnaithe (CCEA) in 2012 agus le linn na tréimhse sin bhí sí freagrach as acmhainní a sholáthar don earnáil iar-bhunscolaíochta lán-Ghaeilge ó thuaidh, acmhainní ar líne ina measc.

2. Scéimeanna maoinithe Fhoras na Gaeilge

Tá Scéim Miondeontas Cholmcille, Scéim na dTionscadal Litríochta 2018 agus Scéim na Foilsitheoireachta 2018 fógartha ag Foras na Gaeilge agus tá gach eolas ar fáil anseo.

Fógrófar tuilleadh scéimeanna maoinithe i bhfómhar 2017.

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Tá próiseas comhairliúcháin á reáchtáil ag Foras na Gaeilge le tuairimí a lorg faoin mbealach is fearr chun tacaíocht a chur ar fáil d’ionaid Ghaeilge ar fud an oileáin. Mairfidh an próiseas comhairliúcháin as seo go dtí an 22 Meitheamh 2017.

Tá Foras na Gaeilge ag iarraidh thuairimí an phobail, agus é mar aidhm aige freastal níos straitéisí agus níos leithne a dhéanamh ar ionaid Ghaeilge eile atá ag teacht chun cinn ó thuaidh agus ó dheas. Cé nach bhfuil aon scéim ag Foras na Gaeilge faoi láthair le freastal ar ionaid Ghaeilge tá deontas bliantúil á chur ar fáil do Chultúrlann McAdam Ó Fiaich i gCathair Bhéal Feirste agus do Ghaeláras Uí Chanáin i gCathair Dhoire. Go deireadh 2016, tá infheistíocht maoinithe os cionn €6,143,500 nó £4,490,395 curtha ar fáil don dá mhór-ionad Gaeilge ag Foras na Gaeilge thar na blianta. Tá luach de £223,000 de mhaoiniú bliantúil á chur ar fáil ag Foras na Gaeilge don dá ionad Gaeilge faoi láthair.

Ag labhairt dó inniu ar fhógairt an phróisis, dúirt Seán Ó Coinn, Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge “Tugann taighde le fios dúinn, má bhíonn ‘spás sábháilte’ ar fáil ag daoine a labhraíonn mionteanga go gcuireann sin go mór le húsáid na Gaeilge sa phobal.  Aithníonn an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 an tábhacht a bhaineann le timpeallacht faoi leith a chothú do phobal labhartha na Gaeilge agus ról an ionaid Ghaeilge mar institiúid leis an ‘spás sábháilte’ a chur ar fáil do chainteoirí Gaeilge i gceantair éagsúla. Is gné ríthábhachtach de phrionsabail na pleanála teanga é an gréasán sóisialta, tá ról lárnach ag ionaid Ghaeilge chun deiseanna úsáidte do phobail na Gaeilge a spreagadh laistigh de thimpeallacht shóisialta, agus ba mhaith linn tuairimí an phobail a fháil ar an bhealach is fearr leis sin a dhéanamh.”

Ba mhaith le Foras na Gaeilge tuairimí a fháil ón bpobal ar na ceithre rogha éagsúla atá leagtha amach sa doiciméad comhairliúcháin, agus iarrtar tuairimí, go háirithe, ó ghrúpaí maoinithe reatha, ó dheontaithe faoi scéimeanna éagsúla Fhoras na Gaeilge chomh maith le tuairimí na 6 Cheanneagraíocht ar na roghanna éagsúla agus ar fhorbairt scéim nua d’ionaid Ghaeilge, trí aighneachtaí scríofa agus teagmháil leanúnach.

Tá sonraí agus doiciméad comhairliúcháin an phróisis ar fáil ag an nasc seo. Foilseofar toradh an phróisis agus achoimre freagairtí ar shuíomh gréasáin Fhoras na Gaeilge, www.forasnagaeilge.ie, san fhómhar 2017.

Tuilleadh eolais:

Comhordaitheoir Freagairtí

Foras na Gaeilge

2-4 Sráid na Banríona

Béal Feirste, BT1 6ED

Teil: 0044 2890 890970

Ríomhphost: ionaid@forasnagaeilge.ie

Comhordaitheoir Freagairtí

Foras na Gaeilge

7 Cearnóg Mhuirfean

Baile Átha Cliath 2.

Teil: +353 1 639 8400

Ríomhphost: ionaid@forasnagaeilge.ie

Fiosruithe ó na meáin:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie

Tá lúcháir ar Fhoras na Gaeilge a fhógairt go bhfuil Diarmuid de Faoite roghnaithe acu le seal a chaitheamh sa Mhacadóin mar chuid den tionscadal Focail Eile sa samhradh i mbliana. Beidh Diarmuid lonnaithe in Bitola thall. Díreoidh sé ar a shaothar scríbhneoireachta, beidh sé ag coinneáil blag agus beidh sé páirteach in imeachtaí a bhaineann le mionteangacha, an Mhacadóinis go háirithe, nuair a bheas sé ann.

Is aisteoir, scríbhneoir, stiúrthóir agus drámateiripeoir é Diarmuid, é ina mhúinteoir drámaíochta freisin ag gach leibhéal oideachais agus san earnáil phroifisiúnta chomh maith. I measc a chuid drámaí scríofa tá Pádraic Ó Conaire, Paris Texas (leagan stáitse Dhiarmada den scannán) agus Foxy Jack – Giolla Éireann (i gcomhpháirt le Seán Ó Tarpaigh).

 In 2016 bhí sé le feiceáil in Macalla 1916 agus Seachtar Fear – Seacht Lá/Seven Men – Seven Days do Chomhaltas Ceoltóirí Éireann, Death Row Memoirs of an Extra Terrestrial do Music for Galway, Foxy Jack - Giolla Éireann do Ghnó Mhaigh Eo/Féile Ealaíne Chathair na Mart agus The Playboy of the Western World – The Musical d'Amharclann na Cathrach, Gaillimh.

D'oibrigh Diarmuid leis an iliomad comhlachtaí teilifíse ach tá aithne air den chuid is mó mar Phádraic Ó Conaire in Pádraic – an Fear, Jack in Ros na Rún agus Cathal in Corp agus Anam. Scríobh agus stiúraigh sé an chéad choimisiúnú drámaíochta de chuid TG4, Une Histoire d'Amour. 

Páirt an Chaptaein atá aige san fhadscannána a eiseofar in 2017 Pilgrimage. Scríobh Diarmuid an dráma raidió Pádraic do BBC NI, craoladh a leagan ceoldráma de The Playboy of the Western World – a Radio Musical i gcompháirt le Justin Mc Carthy ar RTÉ agus scríobh agus thaifead sé sraith scéalaíochta sé pháirt déag, Tuatha Dé Danainn, do Raidió na Gaeltachta le déanaí.

Bhí sé le cloisteáil in Duairceán agus Casadh an tSúgáin do RTÉ agus Hairs and Races do Galway Bay FM. Chuir sé eagar ar Rogha Scéalta le Pádraic Ó Conaire (Cló Iar Chonnacht 2008) agus le deireanas d’aistrigh sé Seacht mBua an Éirí Amach/Seven Virtues of the Rising (Arlen House, 2016). Scríobh sé na gearrscéalta Never Smile at a Crocodile (Crannóg Magazine) agus Bealtaine (The Irish Times) agus tá dánta leis foilsithe in Feasta, The Galway Review agus North by Northwest Words.

Ainmníodh Diarmuid i gcomhair IFTA dá ról mar Chathal in Corp agus Anam i 2012, bhuaigh sé gradam an aisteora is fearr ag Gradaim na Meán, 2011, gradam an chláir faisnéise is fearr dá chlár, Pádraic - an Fear in éindí le Johnny White ag Féile na Meán Ceilteach 2008 agus gradam Stewart Parker dá dhráma, Pádraic Ó Conaire, 2002. Bhuaigh The Playboy of the Western World - a Musical for Radio bonn cré-umha ag an New York Festival's World's Best Radio Programs do agus bonn airgid ag na Gradaim PPI.   

Tuilleadh eolais ar fáil ar www.focaileile.ie agus focaileile@forasnagaeilge.ie

Foilsíodh ‘Torthaí Achomair Dhaonáireamh 2016, Cuid 1’ inniu a léiríonn na chéadtorthaí maidir le húsáid na Gaeilge i measc daonra 4,761,865 na hÉireann.  Dúirt 1,761,420 (39.8%) de fhreagróirí go raibh siad in ann an Ghaeilge a labhairt, titim bheag 0.7% ar fhigiúr 2011. As an 1,761,420 duine a bhí in ann an Ghaeilge a labhairt, labhair 73,803 acu sin an Ghaeilge go laethúil taobh amuigh den chóras oideachais, laghdú 3,382 ar fhigiúr 2011.

Ag labhairt dó inniu ar fhoilsiú na dtorthaí, dúirt Seán Ó Coinn, Priomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge go léiríonn an titim ar líon na ndaoine atá in ann an Ghaeilge a labhairt “na dúshláin agus na deiseanna atá roimh Fhoras na Gaeilge agus earnáil na Gaeilge sna blianta amach romhainn. Cé go léiríonn na figiúirí go bhfuil titim bheag ann, tá 1,761,420 cainteoir Gaeilge in Éirinn go fóill agus is ábhar dóchais an méid sin.  Dúirt sé  “is ábhar imní an laghdú 11.2% atá tar éis teacht ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge atá lonnaithe i gceantair Ghaeltachta, go háirithe i gcontaethe Mhaigh Eo, Dhún na nGall agus Chiarraí. Léiríonn na figiúirí sin dúinn a leochailí atá an Ghaeilge sa Ghaeltacht. É sin ráite, seasann daonra iomlán na Gaeltachta ag 96,090 agus tá Gaeilge ag 66.3% den daonra sin. Ní mór dúinn an deis a thapú tríd na prósis pleanála teanga le dul i bhfeidhm ar an 33.7% acu sin nach bhfuil ag labhairt Gaeilge.”

Ag tagairt don Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 dúirt Ó Coinn “bhí tús lag ag forbairt na Straitéise sna blianta tosaigh de bharr chúrsaí geilleagair ach tá 6 cheanneagraiocht Ghaeilge ann ó 2014 a dhíríonn go sonrach ar réimsí oibre éagsúla a chuireann deiseanna úsáide don Ghaeilge ar fáil. Le bunstruchtúir An Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 curtha i bhfeidhm, tá próiseas pleanála teanga in áit lena n-áirítear Limistéir Pleanála Teanga, Bailte Seirbhíse Gaeltachta, Líonraí Gaeilge agus an Polasaí don Oideachas Gaeltachta. Struchtúir iad atá á bhforbairt le tógáil ar líon na gcainteoirí Gaeilge sa Ghaeltacht agus taobh amuigh den Ghaeltacht’.

Ag tagairt don chóras oideachais, dúirt Ó Coinn “is ábhar dóchais é líon na ndaoine óga (69.9%) idir 10 agus 19 atá in ann an Ghaeilge a labhairt, rud a léiríonn go bhfuil ag éirí le múinteoirí i roinnt mhaith dá scoileanna dul i bhfeidhm ar dhaoine óga. Tá sé soiléir mar sin féin gur gá amharc ar an gcóras oideachais lena fháil amach cad é mar is féidir dul i ngleic leis an aon trian den aoisghrúpa sin (30.1%) a mheasann nach bhfuil labhairt na Gaeilge acu i ndiaidh teacht tríd an chóras oideachais.”

D’fháiltigh Foras na Gaeilge go mór roimh mhaoiniú breise €750,000 a cheadaigh An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta i mí na Nollag 2016, agus le fógairt na Roinne inniu. Dúirt Ó Coinn, “Is léir go bhfuil deireadh tagtha le ré na gciorruithe agus go mbeidh deis againn aghaidh a thabhairt ar na dúshláin a leiríonn na figiúirí daonáirimh in 2017 lenár bpáirtithe leasmhara.”

Beidh na torthaí á scagadh ag Foras na Gaeilge leis na Ceanneagraíochtaí Gaeilge, leis an Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta , An Roinn Oideachais agus Scileanna chomh maith le páirtithe leasmhara eile na míonna amach romhainn.

Críoch

Tuilleadh eolais:

Anna Davitt, Clárbhainisteoir: Cumarsáid, Margaíocht & Feasacht, Foras na Gaeilge

Teil: 0035387 673 6175    

Ríomhphost: adavitt@forasnagaeilge.ie